Wat is de invloed van gewichtloosheid op de groei van maïs? Hoe groeit een slijmzwam in extreme omstandigheden? Deze en andere onderzoeksvragen zal de Belgische astronaut Raphaël Liégeois volgend jaar uitvoeren in de ruimte.
Beeld: Slijmzwam Physarum polycephalum op een boomschors. Credit: Wikimedia.
Een ruimtemissie met een Belg aan boord dateert al van 2009, toen Frank De Winne voor de tweede keer naar het ISS trok. Sindsdien zijn er tientallen andere onderzoeksprojecten met bijdrages van Belgische onderzoeksgroepen in het ISS uitgevoerd. Nu, vijftien jaar later, zorgt de ruimtemissie van astronaut Raphaël Liégeois ervoor dat Belgische onderzoeksgroepen opnieuw de kans krijgen om hun onderzoek in de schijnwerpers te zetten.
Liégeois is een ESA-astronaut en zal aan boord van het ISS een twintigtal Europese experimenten uitvoeren, waar ook Belgische teams aan meewerken. Daarbovenop komen nog eens drie nationale bijdrages die zijn gekozen op basis van wetenschappelijke innovatie, haalbaarheid en budget. Die kans wekte veel enthousiasme op: 29 groepen dienden een voorstel in voor de missie van 2026. Van al die voorstellen zijn er voorlopig drie geselecteerd.
De drie experimenten
- ASTROMY (VIB-UGent) zal onderzoeken hoe gewichtloosheid de groei van maïs (Zea mays) beïnvloedt, met name door de genetische mechanismen te analyseren die de ontwikkeling van de cellen in het bovengrondse deel van de plant bepalen. Het onderzoek zal ons kennis bijbrengen over de effecten van ruimtemissies op planten en over de ontwikkeling van levensondersteunende systemen die lange ruimtereizen mogelijk maken. Ook op aarde is dit onderzoek nuttig: we hopen meer te weten te komen over hoe planten onder extreme omstandigheden kunnen groeien en hoe we onze gewassen klimaatbestendig kunnen maken.
- BeBlob (Université de Namur) richt zich op de Physarum polycephalum, een slijmzwam die uitzonderlijk goed bestand is tegen extreme omstandigheden. Het experiment zal onderzoeken hoe dit organisme zich herstelt na uitdroging en blootstelling aan straling in de ruimte. Daarmee hopen de onderzoekers nieuwe inzichten te verwerven in hoe DNA wordt hersteld en hoe cellen reageren op stress, met mogelijke toepassingen in de biotechnologie en geneeskunde.
- OSCAR-BLINQ (UHasselt, BIRA-IASB, UCLouvain) zal een platform ontwikkelen met quantumsensoren op basis van (nano)diamanten om chemische reacties in microzwaartekracht te bestuderen. Door veranderingen in zuurte en redoxreacties te analyseren, zal dit experiment bijdragen aan vooruitgang in astrochemie, atmosferische chemie en de ontwikkeling van nieuwe analysetechnologieën, met mogelijke toepassingen in ruimteverkenning en fundamenteel onderzoek.
