Microbe van de maand

Deze dodelijke bacterie leeft in de bek van je hond

De bek van honden is een broeihaard voor microben. Een daarvan is voor mensen bijzonder gevaarlijk.

Honden worden vaak de beste vriend van de mens genoemd. Ze bieden veel voordelen zoals beveiliging, gezelschap en een beter lichamelijk en geestelijk welzijn. Vooral oudere baasjes moeten zich echter bewust zijn van potentieel levensbedreigende infecties die ze door hun trouwe metgezel kunnen oplopen. De bek van honden is namelijk een broeihaard voor microben. Hoewel de meeste van deze microben onschadelijk zijn, zijn er enkele die levensbedreigende infecties kunnen veroorzaken. Het rabiësvirus is een bekend voorbeeld, maar de kans om hiermee besmet te raken in Nederland of België is gelukkig klein.

Voor de bacterie Capnocytophaga canimorsus is het wel nog steeds opletten geblazen. Het komt van nature voor in de mondholte van gezonde honden en katten. Maar wanneer we door een hond of kat gebeten worden, kan deze bacterie zich in ons lichaam vermenigvuldigen en ons ziek maken. De symptomen verschijnen binnen drie tot vijf dagen na de beet en omvatten lokale ontsteking in de vorm van blaren, roodheid en zwelling, maar ook koorts, braken en hoofdpijn. Deze infecties verlopen snel en kunnen leiden tot bloedvergiftiging, en indien onbehandeld zelfs tot de dood. De afwezigheid van lokale ontsteking kan echter een enorme uitdaging vormen voor de diagnose van de infectie. Infecties door C. canimorsus zijn naar verluidt dodelijk in veertig procent van de gevallen. Ze vormen niet alleen een bedreiging voor ouderen, maar ook voor mensen met een verzwakt immuunsysteem of reeds bestaande aandoeningen zoals splenectomie of een beschadigde lever.

Capsule

Om dergelijke infecties te voorkomen, wordt geadviseerd om na een beet door een hond of een kat de wonde onmiddellijk te wassen met water en zeep. Ook is het cruciaal om je arts te raadplegen, zelfs als er geen symptomen zijn. Enkel als de diagnose vroeg genoeg wordt gesteld, kunnen dit soort infecties worden behandeld met antibiotica.

C. canimorsus is aangepast om te kunnen overleven in ons lichaam. Hiervoor beschikt C. canimorsus over genetische factoren om de nodige voedingsstoffen te onttrekken aan ons lichaam. Verder kan de microbe het immuunsysteem omzeilen dankzij een speciale beschermlaag. Deze ‘capsule’, die bestaat uit complexe koolhydraten, helpt C. canimorsus te voorkomen dat ons afweersysteem de bacterie herkent en elimineert.

Aan de Universiteit van Namen doet het team van prof. Guy Cornelis en dr. Francesco Renzi onderzoek naar deze ziekteverwekker. Recent ontdekten ze dat alleen bacteriën met een bepaald type capsule (serovar type A, B en C) verantwoordelijk zijn voor ongeveer 98 procent van de infecties bij mensen. Deze informatie helpt niet alleen bij een snellere diagnose, maar duidt de capsules van deze ziekteverwekker ook aan als potentiële vaccindoelwitten.