Veroorzaakt La Niña grieppandemie?
17 januari 2012 door Eos-redactie
La Niña beïnvloedt het migratiepatroon van trekvogels, die een 'voorraadkamer' van griepvirussen zijn. Volgens Amerikaanse wetenschappers kan La Niña daarom de volgende globale griepuitbraak inluiden.
Een wereldwijde griepuitbraak, een zogenaamde pandemie, komt eens in de tien tot vijftig jaar voor. Net na de eerste wereldoorlog stierven miljoenen mensen aan de Spaanse griep. De Aziatische griep (1957) en de Hongkonggriep (1968) zorgden voor honderdduizenden slachtoffers. De laatste pandemie, de Mexicaanse griep, dateert van 2009.
Zo'n wereldwijde uitbraak is moeilijk te voorspellen. De griepvirussen zijn afkomstig van vogels, en springen af en toe over op andere dieren (zoals op varkens bij de Mexicaanse griep) of op mensen. Wanneer dat gebeurt, hangt af van een hele reeks factoren. Amerikaanse onderzoekers schrijven nu in PNAS dat een globale griepuitbraak voorspeld kan worden aan de hand van La Niña, meer bepaald de oceaantemperatuur rond de evenaar. Wanneer het zeewater voor de kust van Peru kouder wordt dan gemiddeld spreken we van La Niña. De wetenschappers stelden vast dat de grote grieppandemieën van 1917, 1957, 1968 en 2009 allen voorafgegaan werden door La Niña.
Eerder onderzoek toont aan dat La Nina het migratiepatroon van trekvogels beïnvloedt. De vogels stoppen vaker en op meer plaatsen waardoor ze meer andere vogelsoorten ontmoeten. Dat verhoogt de kans op genuitwisseling tussen verschillende vogelgriepvirussen, met potentieel nieuwe gevaarlijke griepvarianten als resultaat. Meer tussenstops betekent bovendien meer kans op overdracht van dat nieuwe virus op gedomesticeerde dieren of mensen.
'Een interessante hypothese, maar ik ben nog niet onder de indruk', zegt viroloog Marc Van Ranst, 'Een griepuitbraak voorspellen is ontzettend moeilijk, en hangt af van talloze factoren. In dit onderzoek 'voorspellen' de wetenschappers pandemieën uit het verleden. Dat is uiteraard een stuk makkelijker. Ik zal pas overtuigd zijn als ze aan de hand van La Niña een toekomstige pandemie kunnen voorspellen. Tot dan blijf ik sceptisch. Momenteel kunnen we zelfs nog niet nauwkeurig voorspellen wanneer de jaarlijkse griep deze winter zal uitbreken.' (kv)
