Fossiele voetafdrukken op Kreta mogelijk oudste ter wereld

18 oktober 2021 door Toon Lambrechts

In 2002 werd een vijftigtal fossiele voetafdrukken van mensachtigen gevonden nabij het stadje Trachilos op Kreta. Een recente studie schat de leeftijd van de afdrukken op 6,05 miljoen jaar. Dat voedt de hypothese dat vroege mensachtigen misschien niet uit Afrika, maar uit Eurazië kwamen.

De studie naar de leeftijd van de Kretenzische voetafdrukken steunt op drie methodes. Eerst werd er gekeken naar de geologische geschiedenis van de plek, vertelt professor Madelaine Böhme, geoloog en paleontoloog verbonden aan de universiteit van Tübingen en het Senckenberg Centre for Human Evolution. 'In een volgende stap namen we de biostratificatie onder de loep aan de hand van minuscule fossiele van plankton en algen. De evolutie van deze organismen in de Middellandse Zee is goed gekend, en kan dus dienen om fossielen te dateren. De derde methode steunt op veranderingen in het aardmagnetisme over de tijd, waarvan er sporen in gesteente terug te vinden zijn. Een combinatie van deze drie methodes laat ons toe de leeftijd van de voetsporen te dateren op 6,05 miljoen jaar.'

De afdrukken van Trachilos zorgen voor heel wat discussie. Niet iedereen is ervan overtuigd dat het om vroege mensachtigen gaat, of dat de fossielen wijzen in de richting van een rechtop lopende primaat, iets waar Böhme wel van overtuigd is. 'De morfologie van de voetstappen toont aan dat het om een wezen ging dat rechtop liet. Ons onderzoek plaatst de sporen in de dezelfde tijdsperiode als de Orrorin tugenensis, ook een vroege mensachtige die rechtop liep.'

Voetafdrukken zijn notoir moeilijk te interpreteren zonder andere fossielen vondsten. Dat geldt ook voor deze van Trachilos. De nieuwe datering voedt ook een andere discussie, namelijk die over de vraag of vroege mensachtigen wel uit Afrika kwam zoals tot nu toe werd aangenomen. 'Er ligt een hypothese op tafel dat typische Afrikaanse diersoorten zoals leeuwen, maar ook vroege mensachtigen, oorspronkelijk in Eurazië geëvolueerd zijn, en pas later naar Afrika migreerden,' aldus Böhne.