Natuurwetenschappen

De oorsprong van België – en van Centraal-Europa – is een mysterieus continentje dat ‘Avalonië’ heet. Het begint een half miljard jaar geleden vanaf de zuidpool aan een onwaarschijnlijke odyssee.

In elke inleiding kansrekening komt hij voorbij: de eerlijke munt. Twee mogelijkheden: kop of munt, elk met 50% kans. Simpel! Nochtans kunnen we de baan van een munt beschrijven met klassieke fysica.

Door een speciale passie voor symmetrie en moleculaire architectuur ging de aandacht van chemicus Luc Van Meervelt dit jaar naar de synthese en karakterisatie van een nieuwe supramoleculaire polyheder.

Controversiële vondsten suggereren dat er mogelijk al honderden miljoenen jaren eerder dan gedacht complex leven was op aarde.

‘Wat is hier zo artistiek aan? Een kind kan dit ook maken!’ Menig ‘kunstscepticus’ zal dat gedacht hebben bij het zien van abstract expressionistische schilderijen, zoals die van Jackson Pollock. Is zijn werk echt kinderspel?

Een internationaal genetisch onderzoek, gepubliceerd in het gerenommeerde vaktijdschrift Science, toont aan dat de huiskat pas ongeveer 2000 jaar geleden in Europa verschijnt – en dat ze daarbij hoogstwaarschijnlijk via Noord-Afrika werd aangevoerd. Het Instituut voor Natuurwetenschappen leverde cruciale kattenbotten voor de studie.

Artificiële intelligentie draait op wiskunde, maar hoe is het gesteld met de wiskundige capaciteiten van AI zelf?

Voor de Belgische kust lag zesduizend jaar geleden een barrière-eilandensysteem, zoals nu in de Nederlandse Waddenzee.

Paleontologen hebben een opvallend patroon van breuken in de staartwervels van eendensnaveldinosauriërs ontdekt, die mogelijk tijdens de paring zijn ontstaan. “Het gewicht van het mannetje kon de rug van het vrouwtje verpletteren.”

Van ‘weerpijn’ tot bloedzuigerbarometer: de geschiedenis van de meteorologie kent heel wat ongewone weersinstrumenten.

112 miljoen jaar geleden kwamen twintig diertjes vast te zitten in boomhars. Ze versteenden en zo bleven grote delen van hun lichaam bewaard. Een primeur voor Zuid-Amerika, waar het barnsteen is gevonden.

Metal-organic frameworks, oftewel MOF’s, worden ze genoemd. Dat is geen bijster sexy naam voor scheikundige creaties waaraan nochtans enorm veel potentieel wordt toegedicht, van water en CO₂ uit lucht halen tot het opruimen van PFAS. Vandaag winnen de ontwikkelaars van deze ‘sponsjes’ de Nobelprijs Chemie.

De Nobelprijs voor Natuurkunde gaat naar John Clarke, Michel H. Devoret en John M. Martinis. Hun werk laat zien hoe bizarre microscopische quantumeffecten onze alledaagse wereld kunnen binnendringen.

Een pantservis van zo’n 400 miljoen jaar oud uit Canada gunt ons een blik op het prille begin van de evolutie van tanden: platen in het verhemelte met daarop tandjes die in alle richtingen groeiden.

Mobiele telefoons zijn er op gericht om met zo weinig mogelijk signaal toch nog te werken. Ze kunnen zelfs nog rinkelen in een microgolfoven.

In Portugal is een nieuwe soort plantenetende dinosaurus ontdekt: Cariocecus bocagei, een iguanodont uit het vroege Krijt, met een uitzonderlijk goed bewaarde schedel. 'We konden zelfs de afdruk van de hersenhelften en het gehoorsysteem zien.'

Op 21 september organiseert Platform Wiskunde Vlaanderen de derde editie van het wiskundefestival MathFest. Met een kort filmpje dingen een aantal deelnemers alvast mee naar de publieksprijs én geven ze alvast een voorsmaakje van de Pitchbattle. Wie verdedigt het best zijn of haar favoriete getal? Stem mee!