Senne Starckx

In het zuidoosten van Turkije liggen enkele archeologische sites van absoluut topniveau. Göbekli Tepe en Karahan Tepe werden bijna 12.000 jaar geleden gebouwd en bewoond door een mysterieus volk van sedentaire jager-verzamelaars. Voor de ‘nieuwlichterij’ van de landbouw, die in hun tijd opkwam, haalden ze hun neus op.

IJzer moet je smeden als het heet is, aldus het gezegde. Want dan is het zachter en dus bewerkbaar. Maar in sommige situaties blijkt juist het omgekeerde het geval.

Op de top van vulkanen gelegen bij de evenaar van de rode planeet is ijs ontdekt. De nachtvorst is mogelijk dankzij een bijzonder microklimaat.

Dat het tijdperk van de dinosauriërs eindigde door een meteorietinslag, is intussen genoegzaam bekend. Maar wat was de concrete doodsoorzaak van deze laatste massale uitstervingsgolf? Cem Berk Senel (Koninklijke Sterrenwacht en VUB) blies een oude hypothese nieuw leven in door nieuwe geologische data te combineren met simulaties van de inslag met een paleoklimaatmodel. Fijnstof dat bij de inslag vrijkwam zou jarenlang zonlicht hebben geblokkeerd en zo een ‘inslagwinter’ hebben veroorzaakt.

Dat de Zuid-Europese wateren al vroeg werden bevaren, is geen nieuws. Maar in het zesde millennium voor Christus gebeurde dat al wel met goed uitgeruste kano’s, mogelijk mét zeilen.

Soundscapes opgenomen in Hawaï tonen dat vissen en andere zeedieren die in koraalriffen leven zich, afhankelijk van de maneschijn, anders gedragen.

Toen hij in 2000 het idee formuleerde om het superzware zwarte gat in het centrum van de Melkweg in beeld te brengen, dacht hij dat die klus binnen enkele jaren wel geklaard zou zijn. Uiteindelijk deden Heino Falcke en zijn collega-radioastronomen er met hun Event Horizon Telescope twintig jaar over. Toch is hij zwarte gaten nog niet beu. ‘We werken nu aan filmpjes die de dynamica van zwarte gaten tonen.’

Wat decennialang gedacht werd versteende reptielenhuid te zijn geweest, blijkt bij nader onderzoek donkere verf te zijn.

Stukjes berkenteer van tienduizend jaar oud bevatten nog DNA van bacteriën die bij mensen tandbederf en tandvleesontsteking veroorzaken.