Psyche & Brein

De resultaten van de Vlaamse toetsen van 2025 zijn binnen. Zijn er verschillen ten opzichte van vorig jaar?

Het gevangenisexperiment van Stanford University is even beroemd als berucht. Recente onthullingen doen psycholoog Philip Zimbardo, die eind vorig jaar overleed, definitief van zijn voetstuk vallen.

Om persoonlijkheidsstoornissen te begrijpen, moeten we verder kijken dan symptomen en gedrag.

Taalkundige Ellen Van Praet werkt al jarenlang aan vertaaltechnologie om de communicatie tussen zorgverleners en patiënten te verbeteren. Maar plots kreeg ze af te rekenen met de snelle opmars van AI-spraaktechnologie. En alsof dat nog niet genoeg was, werd ze bij de uitrol van haar app getrakteerd op een flinke portie West-Vlaamse arrogantie. Je hoort het in haar faalverhaal.

We leven in een tijd waarin we continu worden geobserveerd. Psychologisch onderzoek toont aan hoe dit, zelfs onbewust, onze perceptie van de wereld verandert.

Een te hoge testosteronwaarde zou een man agressief maken, een te lage waarde dan weer depressief. Obesitas zou een invloed hebben op die testosteronwaarde en testosteron zou hormonale acne kunnen veroorzaken bij mannen en vrouwen. Tenminste, dit zijn stellingen die volop de ronde doen. Kloppen ze ook? Experts Dirk Vanderschueren (KU Leuven) en Peter Bos (Universiteit Leiden) leggen uit.

Bewegingsloos, niet op de omgeving reageren - of juist in een opwindingstoestand verkeren. Katatonie is een ernstig psychiatrisch ziektebeeld, waarbij mensen met psychische problemen als het ware gevangen raken in hun eigen brein. Psychiater Ebtisam El Filali over patiënt Tessa*.

Zet je met de ggz in op de ernstigste gevallen of kies je voor de brede groep met een milde problematiek? Geen simpele vraag, want ook grote en ingewikkelde problemen begonnen ooit klein.

Migraine is meer dan hoofdpijn, het is een hersenziekte. Je kunt zelfs migraine hebben zonder hoofdpijn. Hoe zit dat, en welke behandelingen zijn er? ‘We kunnen de last vaak met minstens de helft verminderen’, zegt migraine-onderzoeker Jan Versijpt.

Mensen met autisme horen al jaren het hardnekkige fabeltje dat iedereen wel een beetje autistisch is. Maar met dat kleine zinnetje wuif je de hele aandoening weg. En toch duikt het overal op.

Italiaans-klinkende AI-wezens gaan helemaal viraal op TikTok en Instagram. Waarom spreekt die absurde AI-humor jongeren zo aan? ‘Dit is een heel belangrijke expressievorm van deze tijd.’

Zorgverleners worden onvoldoende beschermd tegen discriminatie. Jurist Naoual El Yattouti verzamelde hun ervaringen en werkt aan een kader voor inclusiever beleid in zorginstellingen.

Waarom blijven we hardnekkig ‘groter als’ zeggen? Historisch sociolinguist Eline Lismont ontdekte waarom taalregels succesvol zijn in het Nederlands - of niet. Ze hoopt dat het theoretisch model dat ze ontwikkelde ook toepasbaar is in andere talen.

Hersenwetenschapper Emilie Cardon boekte zo’n spraakmakende resultaten dat ze al droomde van publicaties in toptijdschriften als Nature en Science. Maar daarbij liep ze toch wat te hard van stapel. Hoe dat zit, vertelt ze in haar faalverhaal.

Veel jongeren én volwassenen noemen zichzelf smartphoneverslaafd. Niet gek, want de ontwikkelaars van apps doen er alles aan om onze aandacht vast te houden. Hoe problematisch is dat? ‘De lobby van de techindustrie is gigantisch.’

Later in je leven een nieuwe taal leren kan soms frustrerend zijn. Maar als je de tactieken van een baby overneemt, gaat het opeens veel makkelijker. Dat blijkt toch uit nieuw onderzoek.

Vermaak en ontspanning vormen al lang niet meer de enige doelstelling van games. Ze worden ook ingezet voor de behandeling van onder andere trauma en verslaving. Als onderzoeker inzake gaming ziet Teresa de la Hera perspectieven voor het bevorderen van sociale inclusie, intercultureel contact en duurzaamheid.