Een ophoping van suiker in de hersenen kan dementie in de hand werken. Minder calorieën eten, wat de verbranding stimuleert, beschermt de hersencellen mogelijk tegen afsterven.
Een verstoorde suikerstofwisseling in de hersenen zou een belangrijke rol kunnen spelen bij de ziekte van Alzheimer. De zenuwcellen hopen namelijk glycogeen op, een meervoudige suiker die normaal gesproken vooral in spieren en de lever als energiereserve wordt opgeslagen. Nieuw onderzoek wijst uit dat zich aan dat glycogeen in de hersenen de beruchte tau-kluwens hechten, verkeerd gevouwen eiwitten die gepaard gaan met alzheimer.
Volgens onderzoeksleider Pankaj Kapahi bevindt glycogeen zich in de hersenen niet alleen in astrocyten (die de zenuwcellen ondersteunen), maar ook in de neuronen zelf. Zijn rol daar is lange tijd over het hoofd gezien, stelt Kapahi. In zenuwcellen kan het zich ophopen en zo bijdragen aan het ontstaan van dementie. Volgens zijn collega Sudipta Bar, die het onderzoek leidde, lijken de tau-eiwitkluwens aan glycogeen te blijven plakken. Dat belemmert op zijn beurt de afbraak van de meervoudige suiker, wat een vicieuze cirkel op gang brengt. Het fenomeen treedt niet alleen op bij alzheimer, maar ook bij andere vormen van dementie, zoals frontotemporale dementie, ontdekte het team.
Er is ook goed nieuws. De wetenschappers stimuleerden bij genetisch gemodificeerde vliegen met tau-kluwens het sleutelenzym voor de afbraak van glycogeen. Dat verminderde de schade die tau veroorzaakt, aanzienlijk. Die aanpak slaagde trouwens niet alleen bij de vliegjes, maar ook in celculturen van menselijke neuronen met tau-kluwens. En wat als je de vliegen op dieet zet? Ook dat bleek de hersenen te beschermen tegen de eiwitklontering.
Overgewicht wordt al langer gezien als een risicofactor voor neurodegeneratieve ziekten zoals alzheimer. Dit onderzoek werpt licht op het mechanisme achter een suikerrijk voedingspatroon en dementie, en op de bescherming die een gezond dieet zou kunnen bieden.
