Als er Europeanen naar de maan gaan – wellicht pas in het volgende decennium – kunnen ze hun extra bagage vooruitsturen. De ESA wil tegen 2030 immers een eigen maanlander voor vrachttransport hebben.
Beeld: Vanaf de jaren 2030 zullen Argonaut-landers worden gelanceerd met Ariane 6-raketten met vier boosters om vracht naar het maanoppervlak te brengen ter ondersteuning van bemande en onbemande missies. Credit: ESA/EAC XR Lab-D. Reiter
In de Europese ruimtevaartwereld zijn alle ogen volgende week op Bremen gericht. Daar vindt dan immers de driejaarlijkse ESA-top plaats waar de lidstaten van het Europees ruimtevaartagentschap beslissen over activiteiten de komende jaren – en wat die mogen kosten. Eén nieuwe missie die op tafel ligt, springt eruit. Met Argonaut wil de ESA langdurige aanwezigheid op de maan uitbouwen. Daarvoor zou in 2030 een onbemand ruimtetuig op de maan moeten landen. De maanlander zou worden gelanceerd met de Ariane 6-raket, die sinds 2024 beschikbaar is, en zou een vracht tot anderhalve ton zwaar kunnen meenemen. De cargo kan een mobiele maanrobot omvatten, maar evengoed zaken om mensen op de maan het leven mogelijk (en makkelijker) te maken.
Zo wil de ESA enerzijds bemande maanmissies ondersteunen, zoals die van het Artemis-programma, en anderzijds voor Europa eigen toegang tot de maan verzekeren. Die eigen toegang is in deze lastige geopolitieke tijden van strategisch belang. Of zoals ESA-directeur Menselijke en Robotische Verkenning Daniel Neuenschwander het omschreef op een persconferentie donderdag: ‘Binnen internationale samenwerkingen (in de ruimtevaart, red.) willen we aan tafel zitten, in plaats van op het menu te staan.’
Die uitspraak doet denken aan het onzekere lot van de deelname van Europese astronauten aan het door de Verenigde Staten geleide Artemis-maanprogramma, waaraan Europa meewerkt. Begin volgend jaar staat de missie Artemis 2 gepland, waarbij Amerikaanse astronauten naar de maan zullen gaan, er omheen draaien en weer terugkeren. Bij Artemis 3, later dit decennium, zullen er dan effectief en voor het eerst sinds 1972 weer mensen op de maan landen. Dat zullen net zoals vijftig jaar geleden Amerikanen zijn. Wanneer een Europeaan zijn voet mag zetten in het maanstof, moet nog met de VS worden onderhandeld. Voorlopig heeft de ESA drie tickets toegezegd gekregen voor zijn astronauten – maar die zouden niet op de maan landen maar wel naar de Lunar Gateway gaan, een minimaanstation boven het maanoppervlak dat nog moet worden gebouwd.
Grillen
Bij Argonaut zou de ESA niet afhankelijk zijn van de grillen van een internationale partner – al maakt het initiatief in ruimere zin wel deel uit van Artemis. En het mag snel gaan, zei Neuenschwander, waarbij hij de duidelijke deadline van eind 2030 noemde. Dat is voor de eerste missie, want met vervolgmissies met tussenpozen van twee tot drie jaar zouden telkens nieuwe maanlanders op de maan arriveren.
De Europese maanlander komt voor verschillende uitdagingen te staan. De landing zelf is natuurlijk al tricky: de afgelopen jaren liep dat bij enkele kleinere maanmissies mis (de tuigen vielen na de landing om). De ESA rekent erop dat de lander zichzelf autonoom kan neerzetten op niet meer dan 250 meter van de gekozen landingsplek – dat is belangrijk, want in de beoogde landingszone bij de zuidpool van de maan liggen veel kraters. De lander zal afdalen met behulp van 24 stuwraketten, die daarmee ook wezenlijk bijdragen aan zijn gewicht van tien ton.
Na de landing is het gevaar niet geweken. Tijdens de nachten op de maan (die veertien aarddagen duren!) is het behalve donker ook heel koud, tot 150 graden onder nul. De maanlander maar ook de cargo moeten daartegen bestand zijn. Hij zou het vijf jaar moeten kunnen uithouden, zodat er – de vervolgmissies in acht genomen – altijd een werkende maanlander beschikbaar is. Europese astronauten – als die ergens in de jaren 2030 aan boord van een Artemis-landingsmissie geraken – zouden er hun vooruitgestuurde extra bagage kunnen afhalen. Dat kan bijvoorbeeld een maanrover zijn, waar de maanlander op voorzien zal zijn.
Voor Europa wordt Argonaut een primeur. Een ruimtetuig naar de maan sturen en er veilig laten landen is nieuw voor de ESA. Een voordeel is dat het kan leren van andere maanmissies, ook degene die zijn mislukt. ‘We willen geen fouten maken die door anderen al zijn begaan’, aldus Neuenschwander.
