Ilse Boeren

Met mRNA-technologie maakte een Amerikaanse groep onderzoekers een griepvaccin dat beschermt tegen alle twintig influenzavirusstammen. De onderzoekers bewezen de werkzaamheid al bij muizen en fretten. Hiermee komt een universeel griepvaccin in zicht.

Ook in 2022 heeft het Global Carbon Budget, de wereldwijde CO₂-begroting, geen goed nieuws. De globale uitstoot van broeikasgassen blijft stijgen. Peter Landschützer over de rol van de oceaan in het klimaat: ‘Het is aan ons om de stress die we de oceaan bezorgen, te stoppen.’

Biofysicus Derick Yongabi en zijn collega’s Patrick Wagner en Marc Fransen (KU Leuven) deden een fascinerende ontdekking. Kleine genetische en fysiologische verschillen zorgen ervoor dat cellen in oplossing op een verschillend moment beginnen te bewegen. Zij zien een grote toekomst in de diagnostiek van kanker en genetische aandoeningen, en bij medicijnontwikkeling.

Oud-DNA van dertien neanderthalers uit twee grotten in het Aziatische Altaigebergte biedt voor de eerste keer inzicht in hoe die mensen samenleefden. De grootste genetische studie van neanderthalers tot nu toe vond een vader en dochter, en verschillende andere nauwe verwanten. Voor genetische diversiteit zorgden de vrouwen die bij de groep van hun man gingen wonen.

Bij de restauratie van het Antwerpse stadhuis kwam een zware houten kist met indrukwekkend ijzerbeslag in beeld. Die zou de originele privilegiekom van Antwerpen zijn, de bewaarplaats voor de documenten met de eerste stadsrechten uit de dertiende en de veertiende eeuw.

Barry Sharpless en Morten Meldal krijgen de Nobelprijs voor Scheikunde 2022 omdat zij de basis hebben gelegd voor de klikchemie. Zij delen de prijs met Carolyn Bertozzi, die met haar bio-orthogonale chemie een manier vond om klikchemie te gebruiken in levende cellen.

Onze voeding drukt haar stempel op milieu en natuur. De stikstofproblematiek warmt de gemoederen in België en Nederland op, en de CO2-emissies doen hetzelfde met het klimaat. Zowel Europa als Vlaanderen wil een eiwitshift op ons bord.

Mineralisatie van perfluorcarbonzuren – een belangrijke groep binnen de per- en polyfluoralkylstoffen (PFAS) – blijkt een veelbelovende manier om ze af te breken onder relatief milde omstandigheden. De fundamentele kennis die een nieuwe studie oplevert, zou ook kunnen dienen om andere hardnekkige PFAS aan te pakken.

Earth Overshoot Day is de dag waarop de vraag van de mensheid naar ecologische hulpbronnen dat wat de aarde in dat jaar kan aanleveren, overstijgt.