Ilse Boeren

Afgelopen nacht reikte het magazine Annals of Improbable Research voor de 34^ste keer de Ig Nobelprijzen uit - voor wetenschappelijk onderzoek dat je eerst doet lachen, maar dan doet nadenken. Plastic planten imiteren echte planten – of is het andersom – dronken wormen zijn trager dan nuchtere, en pijnlijke placebo’s werken beter.

Tijdens de zomerzonnewende, op 21 juni, duurt de schemering het langst. Nu begint ze weer te korten, en dat weten ook planten, zo blijkt. Het groen rondom ons meet de duur van de schemering en past zijn groei daaraan aan.

Als we ons hoofd onder water steken en stoppen met ademen, trekt het bloed naar het midden van ons lichaam en gaat ons hart trager slaan. De duikrespons moet onze hersenen vrijwaren van zuurstoftekort. Inspanningsfysioloog Jan Bourgois onderzoekt het fenomeen al jaren.

Op het wetenschapsfestival ZEEKERWETEN sprak Ilse Boeren met oceanograaf Ruth Plets, marien geoloog Hans Pirlet en marien bioloog Jan Mees over de Noordzee.

Veronique Van Speybroeck, burgerlijk natuurkundig ingenieur en quantummodeleerder, krijgt de prestigieuze Francquiprijs voor exacte wetenschappen. Met haar pionierswerk baant ze de weg voor meer ecologische industriële processen van de toekomst.

Om een Ramseygetal te vinden, bracht hij twee takken van de wiskunde bijeen die elkaar normaal niet tegenkomen. Mattheus verwacht dat zijn manier van werken de wiskunde kan veranderen: ‘Zoeken naar iets wat er niet is, is contra-intuïtief. Dat moeten ook wiskundigen nog leren.’

Bioloog Kevin Van Sundert ziet graag het grote geheel, en onderzoekt klimaateffecten op vegetatie, afhankelijk van de voedingsstoffen in de bodem. Met zijn openbaar toegankelijke databank van gegevens uit experimenten die de klimaatverandering nabootsen, wil hij onderzoek de wind in de zeilen geven. ‘Deze verzameling van data vermijdt dat wetenschappers telkens van nul moeten beginnen.’

Tijdens het Plioceen, zo’n drie miljoen jaar geleden, was de aarde gemiddeld drie graden warmer dan in de pre-industriële periode. Even warm dus als de meest waarschijnlijke opwarmingsscenario’s voorspellen voor 2100. Fossiele schelpen uit de Noordzee tonen aan dat de zomers 4,3 graden warmer waren, en de winters ‘maar’ 2,5 graden.

Twaalf jaar geleden begonnen ingenieurs Filip Jorissen en Damien Picard aan de KU Leuven een onderzoeksproject om efficiënter te verwarmen met betonkernactivering. Nu is hun digital twin een start-up, Builtwins, waarmee ze allerlei gecombineerde verwarmings- en verluchtingssystemen beter aansturen en zo energie en geld besparen.