Ilse Boeren

Amerikaanse onderzoekers konden glycerinezuur doen ontstaan uit hydroxycarbonyl en 1,2-dihydroxyethyl via abiotische weg. Glycerinezuur is het eenvoudigste suikerzuur en de molecule speelt een belangrijke rol in de celstofwisseling, bijvoorbeeld bij de glycolyse. De twee precursoren zijn anorganische moleculen die vaak voorkomen in interstellair ijs.

S­chelpenfanaten die al langer dan een decennium meegaan, zien veel veranderen aan onze kust. Reistijden zijn korter, het water is wat properder en overal komt er beton bij. Dat betekent ook nieuwe soorten. Zijn ze nog tegen te houden? ‘Er moet maar één dier op het slechte moment op de slechte plaats zijn, en al je inspanningen waren voor niets.’

In de Oscarwinnende documentaire My Octopus Teacher sluit filmmaker en vrijduiker Craig Foster vriendschap met een octopus. De film speelt zich af in de koude wateren van de onderzeese kelpbossen in de buurt van Kaapstad, Zuid-Afrika. Hoewel inktvissen misschien exotische dieren lijken, zijn er verschillende soorten die bij ons voorkomen, en ook die zijn eigenaardig slim.

De veertigste verjaardag van Eos is een uitgelezen kans om veertigjarige wetenschappers aan de tand te voelen, onder wie gewerveldenpaleontoloog Koen Stein. Eos-redacteur Ilse Boeren sprak met hem over baanbrekende technieken, interdisciplinaire samenwerking en het belang van het vrije onderzoek. ‘Er is een evolutie naar elkaar gelijk geven.’

Na een sterk bekritiseerde kladversie op dinsdag, kwam er woensdagochtend toch een klimaatakkoord in Dubai. Historisch was plots een veelgehoord woord. Eos vroeg aan Valérie Trouet, dendrochronoloog en wetenschappelijk directeur van het Belgisch Klimaatcentrum, wat dit akkoord volgens haar betekent.

Veertig jaar geleden was de klimaatopwarming vooral voor insiders een kwestie. Sinds het Akkoord van Parijs is ze meer op het voorplan gekomen. ‘Eindelijk’, zegt bioloog en klimaatblogger Sara Vicca. Een interview over extreem weer, de window of opportunity, en werken aan oplossingen.

Om een eicel te bevruchten, moeten zaadcellen een flink eind tegen de stroom in zwemmen. Die tocht is een deel van de natuurlijke selectie: alleen de beste zwemmers geraken tot bij de eicel. Onderzoekers hebben nu gezien dat spermatozoïden hun zwemtechniek aanpassen aan de stroming en de vloeibaarheid van hun omgeving.

Een accu die liefst minstens tien jaar meegaat, geen zeldzame grondstoffen nodig heeft en snel oplaadt? Wetenschappers werken eraan, ook bij technologie die al bestaat. ‘Aan lithiumionaccu’s kunnen we nog flink wat verbeteren.’

De Nobelprijs voor de Scheikunde 2023 gaat naar Alexei Ekimov, Louis Brus, en Moungi Bawendi, voor de ontdekking en de synthese van quantumstippen. Dat zijn nanodeeltjes die zo klein zijn dat hun grootte hun eigenschappen mee bepaalt.