Bos springt efficiënter met water om

Stijgende CO2-concentratie beïnvloedt het waterverbruik van bossen en leidt mogelijk tot hogere opbrengsten en meer droogte.

De voorbije twintig jaar zijn bossen op het noordelijk halfrond water efficiënter gaan gebruiken. Dat meldt een internationaal team wetenschappers in het vakblad Nature. De stijgende CO2-concentratie ligt vermoedelijk aan de basis van dat fenomeen.

Tijdens de fotosynthese nemen planten CO2 op, slaan ze koolstof op en geven ze waterdamp af. De wetenschappers bestudeerden 21 gematigde en boreale bosecosystemen, en stelden vast dat de efficiëntie van het waterverbruik - de hoeveelheid opgeslagen koolstof per hoeveelheid verdampt water - er de voorbije twee decennia is toegenomen met ongeveer 3% per jaar.

De gasuitwisseling tijdens de fotosynthese verloopt via de huidmondjes of stomata. Die hebben zich volgens de wetenschappers gedeeltelijk gesloten onder invloed van de stijgende CO2-concentratie in de atmosfeer. Die is in dezelfde periode met zo'n 5% per decennium gestegen. In mei overschreed de concentratie lokaal 400 p.p.m. (deeltjes per miljoen) - vóór het industriële tijdperk bedroeg het CO2-gehalte 280 p.p.m.

Volgens de onderzoekers heeft de verhoogde efficiëntie belangrijke gevolgen, zoals hogere houtopbrengsten en verhoogde beschikbaarheid van water. Daarnaast kan minder verdamping leiden tot hogere temperaturen, verminderde luchtvochtigheid en meer droogte in delen van de wereld die afhankelijk zijn van water dat elders verdampte.

De wetenschappers onderzochten ook andere mogelijke oorzaken voor de efficiëntieverhoging, zoals veranderingen in neerslag, windsnelheid, luchtvochtigheid en bladoppervlakte, maar die bleken hun waarnemingen niet te kunnen verklaren. Opmerkelijk is vooral dat de efficiëntietoename groter is dan op basis van eerdere experimenten onder gecontroleerde omstandigheden werd vastgesteld. Verder onderzoek zal moeten uitwijzen of het effect van stijgende CO2-concentraties inderdaad groter is dan gedacht, of dat er andere, nog onbekende factoren een rol spelen. (ddc)