Burgerwetenschappers bestuderen de zonsverduistering
14 maart 2024 door TZOp 8 april vindt op het Noord-Amerikaanse continent een complete zonsverduistering plaats. Dat biedt een uitgelezen kans om de corona van de zon te bestuderen.
Beeld: Foto genomen op 21 augustus 2017 in Oregon, de laatste keer dat in de VS een volledige zonsverduistering te zien was © NASA
De corona is de atmosfeer rondom de zon die om tot nu onopgehelderde redenen een stuk heter is dan de oppervlakte van de zon. Waar de oppervlaktetemperatuur rond de 6.000 Kelvin ligt, kan de temperatuur van de corona oplopen tot wel 1.000.000 Kelvin. Normaal gezien is de corona vanaf de aarde niet waar te nemen, maar als de maan alle licht van de zon blokkeert, dan kunnen we met het blote oog de corona waarnemen als een vlammende krans rondom de duistere zon.
Daarom steunt de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA drie citizen science-projecten die alle drie vanaf verschillende locaties de zonsverduistering zullen registreren. In het Dynamic Eclipse Broadcast Initiative (DEB) zullen vrijwilligers met gestandaardiseerde instrumenten vanaf zeker 81 locaties in de VS, Canada en Mexico de zonsverduistering beeld voor beeld vastleggen. Door die beelden met elkaar te vergelijken, willen wetenschappers van de Southern Illinois University onder meer uitvinden hoe gloeiend hete gassen (plasmastromen) heen en weer bewegen tussen de fotosfeer of oppervlakte en de corona.
In het Citizen Continental-American Telescopic Eclipse Experiment (Citizen CATE) gaan 35 teams van burgerwetenschappers verspreid over Noord-Amerika observaties doen. Die moeten gegevens opleveren over het ontstaan van de zonnewind. Dat is een stroom van elektronen, ionen, protonen en alfadeeltjes die continu vanaf de oppervlakte ontsnappen in de corona. Alle teams beschikken over speciale telescopen en camera’s die het zonlicht tijdens de verduistering vastleggen onder vier verschillende polarisatiehoeken. Alle beelden zullen worden verzameld in een 60 minuten durende film van de verduistering.
Ten slotte subsidieert NASA de zogeheten Eclipse Megamovie 2024. Honderd getrainde vrijwilligers zullen vanaf verschillende locaties met gewone camera’s opnames maken die data moeten opleveren over de chromosfeer, de dunne laag onder de corona. Ze zullen vastleggen hoe superhete gassen (plasma’s) zich door de chromosfeer en de corona voortbewegen. Na de zonsverduistering zal dit project 1.200 foto’s van de zonsverduistering openbaar maken en dan het publiek vragen om via image processing plasmastromingen te ontdekken.
