Radiopresentator Christophe Lambrecht van Studio Brussel overleed onverwacht aan hartfalen. Wij stelden er cardioloog Jan De Pooter van het UZ in Gent enkele vragen over.
Wat gebeurt er precies bij hartfalen?
Hartfalen is een vlag die een heel brede lading dekt. Het betekent letterlijk dat het hart niet meer optimaal doet wat het zou moeten doen en dat is het rondpompen van het bloed in het lichaam. Dat leidt tot kortademigheid en duizeligheid en zorgt ervoor dat de patiënt het moeilijke heeft om inspanningen te doen. Hartfalen kan aan veel oorzaken te wijten zijn.
"Een op de vijf Belgen loopt het risico om tijdens zijn leven hartfalen te ontwikkelen"
Globaal gezien kan je stellen dat een op de vijf Belgen het risico loopt om tijdens zijn leven hartfalen te ontwikkelen. Maar dat risico wordt bepaald door het gedrag, zoals roken en een hoge bloeddruk.
Hartfalen kan op termijn tot een hartstilstand leiden, maar geeft zeker niet altijd aanleiding tot overlijden. Er zijn heel veel mensen die hartfalen hebben, die dus in zekere mate een verminderde of verzwakte hartfunctie hebben, maar dat betekent niet dat ze daaraan zullen overlijden. Mensen met hartfalen kunnen heel oud worden.
Het kan natuurlijk zijn dat de hartspier op een bepaald moment zodanig verzwakt dat de pompfunctie sterk achteruit gaat en de patiënt plots overlijdt. Maar meestal zijn plotse overlijdens ten gevolge van hartaandoeningen te wijten aan hartritmestoornissen. Indien een persoon plots overlijdt, zonder dat er voorafgaand hartlijden bekend was, gebruiken we vaak de term ‘plotse dood’.
Is hartfalen op de relatief jonge leeftijd van 48 uitzonderlijk?
Ja. De meest frequente oorzaak van hartfalen is in onze maatschappij in West-Europa een hartinfarct. Dat zorgt ervoor dat een stukje van de hartspier afsterft, de pompfunctie van het hart achteruit gaat en het hart minder goed het bloed kan rondpompen. En een hartinfarct komt zelden op jonge leeftijd voor. Het is eerder iets dat je vanaf je 55ste of 60ste krijgt.
"En een hartinfarct komt zelden op jonge leeftijd voor. Het is eerder iets dat je vanaf je 55ste of 60ste krijgt"
Op jonge leeftijd, kan een acute infectie zich op het hart zetten, maar dat is heel zeldzaam. Er zijn gevallen beschreven in de literatuur en in de media van jonge sporters die een infectie ontwikkelen en daardoor hartritmestoornissen of hartfalen krijgen.
Verder zijn er tal van oorzaken die aanleiding kunnen geven tot hartfalen. Acuut hartfalen kan optreden na het gebruik van alcohol en andere drugs. Zelfs chemotherapeutica kunnen op latere leeftijd aanleiding geven tot hartfalen. Maar ook dat is eerder zeldzaam en afhankelijk van de populatie die je bekijkt.
Zijn er vermijdbare risicofactoren?
De risicofactoren die voor elke cardiale aandoening gelden, zijn ook van toepassing op hartfalen. De voornaamste zijn roken en een hoge bloeddruk. Suikerziekte vergroot het risico op hartinfarcten. Er is ook sprake van een zeker familiaal risico.
Hartfalen kan je voorkomen door er een zo gezond mogelijke levensstijl op na te houden. Maar we proberen ook door preventief cardiaal onderzoek vernauwingen in de kransslangaders tijdig op te sporen en te behandelen, omdat die op termijn kunnen leiden tot een hartinfarct. Daarmee verminder je het risico op een hartinfarct significant en haal je dus ook het risico op hartfalen op latere leeftijd naar beneden.
Heeft screenen op hartfalen zin?
Weinig. Iedereen screenen is praktisch niet haalbaar. Bovendien is het niet zo dat als een cardioloog je op een bepaald moment als gezond bestempelt, je een jaar later niet door bepaalde omstandigheden, zoals een acute infectie, toch hartfalen kan ontwikkelen. Dus screenen alleen kan nooit alles voorkomen.
"We moeten vooral hartfalen op grote schaal proberen te voorkomen door een gezonde levensstijl te promoten"
We moeten er vooral naar streven hartfalen op grote schaal te voorkomen door een gezonde levensstijl te promoten.
