Zika hardnekkiger dan gedacht

Hoewel de dreiging van een acute epidemie van het zikavirus momenteel fel lijkt te zijn verminderd, kan het virus op de lange termijn nog veel slachtoffers maken. Temeer omdat nog altijd niet duidelijk is hoeveel kinderen in risicogebieden (vooral delen van Brazilië en de rest van Zuid-Amerika) er nu werkelijk zijn geboren met microcefalie (verminderde hersengroei). En belangrijker: hoe groot de kans is dat een kind van een geïnfecteerde moeder effectief de ziekte krijgt.

Omdat het zikavirus vooral schade berokkent aan zogenaamde neurale voorlopercellen in de embryonale fase – de cellen die later zullen uitgroeien tot hersencellen – kwam de focus al snel te liggen op het AXL-eiwit. Dat komt immers veelvuldig voor op de celwand van deze voorlopercellen. Het virus zou dat eiwit gebruiken als toegangspoort tot de cellen, waarna de cellen zich foutief gaan ontwikkelen – met alle gevolgen van dien.

Amerikaanse medici hebben nu echter ontdekt dat ook voorlopercellen zónder dat eiwit vatbaar zijn voor het virus. Ze deden dat door gewone menselijke lichaamscellen te herprogrammeren in hun lab en ze om te vormen tot neurale voorlopercellen. Zo creëerden ze als het ware embryonale menselijke hersenen in een petrischaaltje. In de schaaltjes waarin ze de cellen zó hadden bewerkt dat het AXL-eiwit volledig ontbrak kwam evenzeer infectie door zika voor.

Daarmee lijkt de zoektocht naar een effectieve behandeling van zika weer bij af. De vorsers hebben wel beloofd verder te zullen zoeken naar eiwitten die misschien wél het slot op de deur krijgen voor zika. (sst)

Kevin Eggan, Harvard University, Cambridge, VS in Cell Stem Cell