Leven is al twee miljard jaar mobiel

Jezelf op eigen kracht verplaatsen, zonder de hulp van wind, water of een andere natuurkracht, is eigen aan de meeste soorten van de levensboom.

Franse biologen hebben in Gabon (West-Afrika) fossiele sporen gevonden van bewegende organismen – sterker: organismen die zich op eigen kracht konden verplaatsen. De sporen zijn 2,1 miljard jaar oud, en daardoor het oudste bewijs van zogeheten motiliteit – het vermogen om op eigen kracht energie in fysieke arbeid om te zetten. De vondst is opmerkelijk, want het vorige record lag ‘slechts’ op 570 miljoen jaar oud.

Volgens de biologen ging het om meercellige, amoebe-achige organismen die leefden in modder en slijk, waar ze actief op zoek gingen naar voedingsstoffen én naar zuurstof, beide geproduceerd door cyanobacteriën.

De periode van 2,1 miljard jaar geleden valt samen met een sterke afname van het zuurstofgehalte in de jonge aardatmosfeer. Mogelijk zorgde dat voor een trigger die organismen aanspoorde om tot zelfbewegende meercelligen te evolueren – zodat ze de broodnodige zuurstof konden gaan halen als die niet in de nabijheid beschikbaar was. De biologen zijn er echter nog niet over uit of de gevonden sporen behoren tot een ‘evolutionair accident’, of dat ze het werkelijke begin aangeven van de evolutie naar meer zelfstandig opererende organismen.

De vindplaats in Gabon is trouwens een echte hotspot voor paleobiologen. Hier werden enkele jaren geleden al de oudste multicellulaire organismen gevonden.