Fossiel van vroeg reptiel blijkt grotendeels nep

Wat decennialang gedacht werd versteende reptielenhuid te zijn geweest, blijkt bij nader onderzoek donkere verf te zijn.

Beeld: Dr. Valentina Rossi

Een specimen van de Tridentinosaurus antiquus stond lange tijd onder paleontologen bekend als een enigmatisch fossiel. Het werd in 1931 gevonden in de bergen van de Noord-Italiaanse regio Trentino-Alto Adige en zou het overblijfsel zijn geweest van een reptiel uit het vroege Perm, ongeveer 280 miljoen jaar oud. De donkere delen van het fossiel werden als versteende huid en ander zacht weefsel beschouwd, wat erg bijzonder is gezien de enorme ouderdom van het fossiel. Op basis daarvan werd de Tridentinosaurus (letterlijk ‘Trentino-hagedis’) ondergebracht bij de Protorosauria, een vroege groep van reptielen.

Schaamrood

Maar grondig onderzoek van het fossiel – het is nog maar de eerste keer dat dit gebeurde – brengt nu iets heel anders aan het licht. Eerst duidde een analyse met behulp van uv-licht op de aanwezigheid van een soort coating aan de buitenkant van het fossiel. Dat is niet zo vreemd, want zeker vroeger werden fossielen wel vaker behandeld met bijvoorbeeld vernis om ze te beschermen. Maar onder de coating troffen de vorsers niet de typische microscopische structuren van versteend zacht weefsel aan, maar wel die van … gewone verf. De verf, donker van kleur, was aangebracht op het onderliggende gesteente, dat wel de vorm had van een reptielenfossiel. Een vervalser had paleontologen dus decennialang voor de gek kunnen houden.

Toch bleek het fossiel niet helemaal fake. De onderzoekers vonden wel degelijk enkele stukjes versteend bot terug, onder meer binnen de contouren van de achterpoten van het fossiel. Ook troffen ze sporen aan van typische beenachtige structuren die bij reptielen zoals krokodillen onder het huidpantser liggen. Al kan dat de bijzondere status die het fossiel al die tijd had niet redden. Integendeel, vanaf nu staat het bekend als een vervalsing die paleontologen het schaamrood op de wangen heeft bezorgd.