Genen in pauze-stand

In prille, embryonale stamcellen staan niet alle genen aangeschakeld. Ze staan op ‘pauze’, klaar om zo nodig ingeschakeld te worden.  Dat hebben onderzoekers aan de Radboud Universiteit Nijmegen ontdekt in stamcellen die met een nieuwe methode zijn gekweekt. Het onderzoek verschijnt deze week in het vakblad Cell.

Embryonale stamcellen zijn bijzondere cellen. Ze kunnen eindeloos blijven delen én ze kunnen zich op alle mogelijke manieren specialiseren. Vanwege deze eigenschappen zijn er hoge verwachtingen over het inzetten van stamcellen voor therapieën, maar dat gaat minder voortvarend dan gedacht. Een van de redenen is dat het erg moeilijk is om stamcellen buiten het lichaam te kweken. Van veel organismen lukt dat niet, of als het wel lukt, dan lijken de cellen niet precies op de cellen in het lichaam.

'Met onze nieuwe methode gaat het beter', zegt Hendrik Marks, moleculair bioloog aan de Radboud Universiteit Nijmegen, 'We kweekten de stamcellen op een veel natuurlijker manier en dat levert een aantal verrassende resultaten op. Zo blijkt dat in prille embryonale stamcellen van een muis het essentieel gedachte celdelingsgen c-myc nauwelijks actief is. We verwerpen ook de veronderstelling dat het in embryonale stamcellen essentieel is dat belangrijke genen alvast op een laag pitje 'aanstaan'. Er komen veel minder genen tot expressie dan oorspronkelijk gedacht en veel genen in de cel lijken op ‘pauze’ te staan. Vanuit deze toestand kunnen de stamcellen zich vervolgens efficiënt specialiseren.'