Op jacht naar het schuiloord van hiv

In Gent start binnenkort een uniek – en tevens controversieel – onderzoek bij mensen die seropositief zijn.

Hiv, het virus dat de nog steeds gevreesde ziekte aids veroorzaakt, is een kampioen in het zichzelf camoufleren en verstoppen. Het virus verandert geregeld van gedaante en het dringt door tot in de diepste cellen in zowat elk orgaan of weefseltype van het lichaam van de patiënt. Het is daarom ook zo moeilijk te bestrijden, enkel met complexe medicijncocktails zoals aidsremmers lukt het.

Behandeling seropositieve mensen tijdelijk stopgezet

Om te weten wààr hiv zich precies schuilhoudt in het lichaam – het hoofdkwartier van waaruit het virus wordt aangestuurd, zeg maar – starten wetenschappers van de Universiteit Gent en het UZ Gent nu een unieke studie op. Bij tien mensen die al jarenlang seropositief zijn, maar die dankzij hun dagelijkse medicatie geen aids krijgen, zullen ze – jawel – de behandeling tijdelijk stopzetten. Hiermee hopen ze te kunnen achterhalen in welk orgaan het ooit zo dodelijke virus het snelst weer opduikt.

De tien vrijwilligers in het onderzoek zullen nog voor de zomer een operatie ondergaan waarbij van elk van hun vitale organen en weefsels een stukje wordt weggenomen. Het resultaat van die total body sampling geeft de onderzoekers later een referentie om de virusconcentratie mee te kunnen vergelijken.

Pas na deze zomer zal de medicatie dan worden stopgezet, en dit vermoedelijk voor een periode van drie tot vijf weken. Dat lijkt lang – daarom lijkt de studie op het eerste gezicht ook controversieel – maar omdat hiv een zeer traag infecterend virus is, is het eigenlijk een vrij korte periode.

Wanneer het virus weer in het bloed wordt aangetroffen hopen de wetenschappers te kunnen achterhalen waar hiv het eerst en het snelst weer opflakkert. ‘We weten dat we hiv goed kunnen onderdrukken met medicatie’, zegt professor Linos Vandekerckhove van het UZ Gent, die het onderzoek leidt. ‘Maar het virus verdwijnt nooit helemaal, want het verstopt zich. Wij willen zien waar dat schuiloord zich precies bevindt. We willen ook achterhalen of het virus op dezelfde plaats in het lichaam terugkomt of altijd ergens anders. Gebeurt dit willekeurig, of is er toch een systeem in te ontdekken?’

Het onderzoek is uniek in de zin dat nooit eerder levende patiënten bij dit soort fundamenteel onderzoek betrokken werden. Door dat unieke karakter werken de Gentenaars ook samen met Amerikaanse en Australische collega’s. (sst)