Trends in euthanasie

Sinds de invoering van de Belgische euthanasiewet op 28 mei 2002 mogen artsen in België het leven van ongeneeslijk zieke patiënten vroegtijdig beëindigen, op voorwaarde dat ze daar zelf om vragen en onder strikt vastgelegde maatregelen die vooral bedoeld zijn om de patiënten te beschermen.

Jaarlijkse stijging van het aantal euthanasiegevallen

Prof. Kenneth Chambaere van de onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde van de Vrije Universiteit Brussel en de Universiteit Gent vergeleek de cijfers van 1 januari 2003 tot 31 december 2013. Hij stelde vast dat het aantal euthanasiegevallen dat gemeld werd bij de Federale Controle en Evaluatiecommissie Euthanasie (FCECE) jaarlijks steeg. Waar er dat in 2003 nog 235 waren (0,2 procent van alle overlijdens), waren er dat in 2013 al 1807 (1,7 procent van alle overlijdens). Deze stijgende trend is merkbaar in alle patiëntengroepen, en zowel wanneer ze nog thuis wonen als wanneer ze in een verzorgingsinstelling verblijven.

Ook mensen met niet-terminale ziektes en psychische stoornissen

In de beginjaren vroegen voornamelijk patiënten met terminale kanker euthanasie aan. Dat is nog steeds de overgrote meerderheid, maar sedertdien hebben ook patiënten met andere aandoeningen de weg naar een vroegtijdig levenseinde gevonden: patiënten met niet-terminale ziektes bijvoorbeeld of patiënten met psychische stoornissen, ook al blijven ze in de minderheid.

Het aandeel patiënten met andere ziektes dan kanker steeg van 15,7 procent in 2003 naar 31,3 procent in 2013. Het ging voornamelijk om evolutieve neuromusculaire, cardiovasculaire en neuropsychologische aandoeningen. Ook het aantal patiënten ouder dan 80 steeg, van 17 procent in 2003 naar 35 procent in 2013.

Een verklaring voor deze bevindingen is volgens de onderzoekers de toegenomen maatschappelijke aanvaarding van euthanasie, dat steeds meer beschouwd wordt als een reguliere keuze bij het levenseinde. Verder zijn patiënten zich er steeds meer van bewust dat niet alleen patiënten met aanhoudend en ondraaglijk lijden door terminale aandoeningen in aanmerking kunnen komen voor euthanasie. Artsen ten slotte raakten meer vertrouwd met de praktijk en zijn steeds vaker bereid om in te gaan op euthanasieverzoeken.

België is (na Nederland - 1 april 2002) het tweede land ter wereld waar euthanasie is gelegaliseerd. (ev)