Vaccins krijgen kanker klein

Pogingen om kankercellen in ons lichaam te elimineren, gaan doorgaans gepaard met zware neveneffecten, omdat ook gezonde cellen getroffen worden. Behandelingen die enkel kankercellen aantasten, zijn erg moeilijk te ontwikkelen, omdat elke kanker anders is, ook moleculair.

De laatste jaren wordt veel verwacht van toepassingen waarbij ons eigen afweersysteem gestimuleerd wordt om kankercellen te lijf te gaan. Ook dat is echter niet zonder gevaar, want ook een hyperactief afweersysteem richt vaak heel wat schade aan in andere, onschuldige weefsels.

Om het afweersysteem aan zijn prioriteiten te herinneren, ontwikkelen wetenschappers daarom vaccins die de witte bloedcellen waarschuwen voor specifieke eiwitten waarvan na het verwijderen van een tumor blijkt dat ze enkel in de kankercellen voorkomen. Ons lichaam, zo werd gehoopt, zou overblijvende cellen dan zelf kunnen uitschakelen.

Twee studies in Nature tonen aan dat dat werkt. Negentien mensen kregen in twee verschillende studies vaccins gericht tegen eigenaardige eiwitten (of het RNA dat de instructies bevat voor de bouw ervan) uit een tumor die bij henzelf werd weggenomen. Twaalf patiënten bleken na 12 tot 32 maanden minstens voorlopig van hun tumor verlost. Maar wat met de zeven anderen?

Na een vaccin dat de aandacht vestigt op kankerweefsel, zo bleek, kan het vaak geen kwaad om het afweersysteem tijdelijk medicinaal te ontketenen: bij drie patiënten deed dat de tumor krimpen.