Is instinct aangeleerd?

06 april 2017 door SST

We gaan er automatisch vanuit dat er onder alles wat we doen, denken of voelen wel een instinctieve basis schuilt. Enkele gedragsbiologen suggereren nu dat het net andersom is.

De suggestie komt van een Amerikaanse en een Australische bioloog. Zij zagen immers hoe bij ratten het gedrag van de relaxte wijfjes bepalend was voor de instinctieve stressrespons van hun jongen. Door hun lage stressniveau zorgen deze wijfjes er immers voor dat hun nageslacht ook met minder zorgen door het leven gaat. En dit gebeurt volgens de biologen door epigenetische veranderingen in de hersenen van de pasgeboren ratten – die zoals bekend nog erg plastisch en dus ‘kneedbaar’ zijn.

Eens die epigenetische veranderingen onder invloed van het gedrag van de moeder zijn doorgevoerd, worden ze vastgelegd in de hersenen als ‘instinct’. Je zou dat aangeleerd gedrag kunnen noemen – zij het onbewust.

Volgens de wetenschappers worden zowel bij instinctief als bij aangeleerd gedrag dezelfde hersencircuits gebruikt, waarbij de plasticiteit van de hersenen belangrijker is voor de ‘installatie’ van gedrag dan eventuele, latere mutaties. Ze pleiten dan ook voor een geünificeerde gedragstheorie, waarin instinct en aangeleerd gedrag als twee kanten van dezelfde medaille worden bestudeerd en verklaard.