Dat de omgevingstemperatuur een invloed heeft op onze fysieke gezondheid, weten we al langer. Maar uit een nieuwe studie van Nederlandse en Spaanse onderzoekers blijkt dat hitte en kou ook een mogelijke impact hebben op onze mentale gezondheid.
De onderzoekers kwamen tot deze conclusie na analyse van de data van de Nederlandse Generation R Study en het Spaanse INMA Project. In deze studies, die nog altijd aan de gang zijn, worden deelnemers al vanaf de zwangerschap gevolgd. Al gedurende twintig jaar worden uitgebreide gezondheidsgegevens van de deelnemers verzameld, waaronder mentale gezondheidsscores op adolescentie-leeftijd. De onderzoekers koppelden die scores aan de gemiddelde omgevingstemperatuur op het thuisadres van de deelnemer gedurende twee weken, een maand en twee maanden voor ze de vragenlijst hadden ingevuld.
Uit de resultaten bleek dat kou een impact had op psychiatrische symptomen bij de Nederlandse adolescenten, en hitte bij de Spaanse adolescenten. ‘Bij temperaturen tussen 3,3 tot 12,4 graden over twee maanden zagen we een stijging in internaliserende problemen, zoals symptomen van angst en depressie, bij de Nederlandse adolescenten’, zegt Esmée Essers, eerste auteur van het onderzoek. ‘Bij de Spaanse adolescenten zorgden temperaturen tussen 15,6 en 24,3 graden over twee maanden voor aandachtsproblemen.’
‘Hitte kan de thermoregulatie en het stressmechanisme van het lichaam veranderen. Dit kan irritaties opwekken of gewoon een oncomfortabel gevoel geven’
Opvallend aan deze resultaten is dat hitte geen impact had op de Nederlandse adolescenten en kou geen impact op de Spaanse adolescenten. Dat merkt ook Essers op: ‘Je zou het misschien juist omgekeerd verwachten. We vermoeden dat dit komt omdat de Nederlandse adolescenten gewoon niet voldoende blootgesteld werden aan hitte en de Spaanse adolescenten niet genoeg aan kou, zowel qua duur als qua intensiteit, om een effect uit te lokken.’
Thermoregulatie
Eerder onderzoek had hitte al in verband gebracht met een toename van ziekenhuisopnames en risico op zelfmoord, maar dit is een van de eerste studies die een verband vindt met psychiatrische symptomen bij jongeren. De oorzaak voor het effect is echter nog niet helemaal duidelijk. Volgens Essers heeft het waarschijnlijk iets te maken met het thermoregulatiesysteem van het lichaam. ‘We weten dat hitte de thermoregulatie en het stressmechanisme van het lichaam kan veranderen. Dit kan irritaties opwekken of gewoon een oncomfortabel gevoel geven.’
De onderzoekers geven in hun paper aan dat kou de lichaamstemperatuur kan veranderen en de celfunctie, ook in de hersenen, kan verstoren. Dit kan thermoregulatieracties zoals vaatvernauwing, ontstekingen en rillen veroorzaken. Ook hitte kan ontstekingen veroorzaken en bovendien de koeling en zuurstoftoevoer naar de hersenen verstoren.
Klimaatverandering
Omdat dit onderzoek enkel correlationeel en niet oorzakelijk is, kan niet met zekerheid worden besloten dat de omgevingstemperatuur rechtstreeks verantwoordelijk is voor de verhoogde scores in psychiatrische symptomen. Mogelijk spelen ook andere factoren een rol. Zo geven de onderzoekers aan dat hitte de slaap zou kunnen verstoren, wat de aandachtsproblemen zou kunnen verklaren.
Daarnaast geeft Essers aan dat de temperatuur op individueel niveau een eerder klein effect had, maar dat de impact in de toekomst kan toenemen door de klimaatverandering. ‘We zien voor subtiele temperatuursverschillen ook een subtiel effect. Op individueel niveau zijn de effecten dus niet heel groot. Maar als je op populatieniveau gaat kijken, en als de klimaatverandering erger zou worden, dan kunnen die effecten van temperatuurblootstelling op psychiatrische symptomen in de toekomst verergeren. Het is daarom belangrijk dat we meer onderzoek doen naar dit fenomeen, bijvoorbeeld in landen met extremere klimaten zoals in de tropen, om te kijken of we daar ook een extremer effect vinden.’
