Onderzoek toont een duidelijk verband aan tussen emotieregulatie en verstoord eetgedrag
In de adolescentie lijken jongeren vaak extreme emoties en reacties te ervaren. Huilbuien of hevige discussies komen meer voor en het leren omgaan met deze emoties is een belangrijke ontwikkelingstaak. Emotieregulatie is het proces waarbij men emoties (of situaties die emoties uitlokken) aanpakt. Er zijn verschillende strategieën die men kan gebruiken om met blijdschap, verdriet, angst of boosheid om te gaan en de strategieën kunnen sterk verschillen van persoon tot persoon. Toch lijken deze strategieën eerder onbewust te ontstaan en kan je ze niet altijd makkelijk controleren. Doorheen de opvoeding leren kinderen dan ook om te experimenteren met verschillende strategieën. Dit begint reeds op erg jonge leeftijd en blijft een uitdaging doorheen de kindertijd en adolescentie.
In het algemeen wordt er een onderscheid gemaakt tussen positieve strategieën en negatieve strategieën. Om deze strategieën wat toe te lichten, verwijs ik naar een voorbeeld waarin een adolescente jongen een relatiebreuk doormaakt en hierbij initieel veel verdriet en boosheid ervaart.
- Positieve strategieën helpen een individu op een positieve manier om te gaan met een bepaalde emotie. Zo zou het de adolescent kunnen helpen om zijn emoties toe te laten en de relatiebreuk te aanvaarden. Hij kan de situatie herinterpreteren door te bedenken dat de breuk misschien toch een goede zaak is doordat hij de laatste periode zelf ook niet echt gelukkig was in de relatie. Tenslotte kan hij op zoek gaan naar een oplossing voor de situatie en erover praten met vrienden en familie.
- Negatieve strategieën hebben echter het omgekeerde effect en zorgen er voor dat een situatie of emotie verergert. Zo zou de adolescent kunnen blijven piekeren over de situatie (ruminatie) en zijn eigen zelfwaarde in vraag stellen. Om zijn verdriet en boosheid te onderdrukken, zou hij zichzelf kunnen overtuigen dat de situatie hem niets doet en zou hij kunnen vluchten in uitgaan en in het drinken van alcohol. Tenslotte kan het hem makkelijker lijken om de situatie volledig te vermijden en er nooit met iemand over te praten.
Emotieregulatie is erg belangrijk, omdat het een invloed heeft op hoe jongeren zich voelen, hoe ze zich verhouden ten aanzien van anderen, maar ook hoe ze presteren op school. Wanneer een persoon voornamelijk negatieve strategieën gebruikt om met moeilijke emoties of gebeurtenissen om te gaan, maakt het hem/haar kwetsbaar voor het ontwikkelen van internaliserende problemen (zoals depressieve of angstige gevoelens) en externaliserende problemen (zoals druggebruik, risicovol gedrag of verstoord eetgedrag). Toch kunnen de strategieën elkaar ook compenseren en is het belangrijk emotieregulatie niet op één enkel moment te bekijken maar doorheen een langere periode. Zo is het niet erg als er af en toe op een negatieve manier wordt gereageerd, maar is het wel alarmerend als dit een algemene trend lijkt te worden.
Emotieregulatie en verstoord eten
In mijn doctoraat focus ik voornamelijk op verstoord eetgedrag (zoals overdreven diëten, overeten en braken/laxeren) in adolescenten en volwassenen. Meer specifiek ga ik op zoek naar factoren die personen kwetsbaar maken voor het stellen van dergelijk gedrag, waarbij emotieregulatie een belangrijke rol lijkt te spelen. Onderzoek toont aan dat personen die meer verstoord eetgedrag vertonen, vaak ook meer negatieve emotieregulatiestrategieën hanteren. Wanneer zij in stressvolle situaties terecht komen, verdrietig of bang zijn, of net heel gelukkig zijn, lijken zij dus vaker minder goed met deze emoties om te kunnen gaan.
Dit idee is niet nieuw: de term “emotioneel eten” is algemeen gekend. Wanneer je net slecht nieuws hebt gekregen en je voelt je wat verdrietig, kan je naar chocolade of snoep grijpen om je beter te voelen. Dit comfort food is op zich niet zo erg, maar sommige personen lijken op zo’n momenten de hoeveelheid aan eten niet meer te kunnen controleren. (Over)eten is een voorbeeld van een negatieve strategie die op verschillende manieren tot stand komt. Eten kan genot of plezier met zich meebrengen dat de negatieve emotie (tijdelijk) kan vervangen of maskeren. Tegelijkertijd kan het een afleiding bieden van de negatieve emotie, waarbij de persoon enkel nog maar hoeft te focussen op het eten en niet meer hoeft na te denken over waarom hij/zij zich slecht voelde.
De link tussen emotieregulatie en verstoord eetgedrag wordt ook teruggevonden in personen met een eetstoornis. Onderzoek toont aan dat personen met anorexia nervosa, bulimia nervosa of de eetbuistoornis gemiddeld genomen vaker op een negatieve manier hun emoties reguleren dan personen zonder deze diagnose. Toch is de richting van het verband tussen emotieregulatie en verstoord eetgedrag niet zo eenduidig. Enerzijds kunnen problemen in de emotieregulatie een kwetsbaarheidsfactor zijn voor het stellen van verstoord eetgedrag, maar anderzijds kan verstoord eetgedrag er ook voor zorgen dat personen niet meer op een adequate manier met hun emoties omgaan. Ze lijken elkaar dus te versterken.
We worden dagelijks geconfronteerd met vele situaties en gebeurtenissen en lijken hier op een verschillende manier mee om te gaan. Ook al lijkt emotieregulatie eerder een automatisch of onbewust proces te zijn, toch kan je jezelf wel stimuleren om er af en toe bewust bij stil te staan. Door te letten op je eetpatroon leer je misschien iets bij over je eigen emoties.
Dit artikel werd geschreven door Margaux Verschueren, doctoraal onderzoeker FWO aan KU Leuven. Dit blogbericht verschijnt ook op https://opgroeienblog.wordpress.com/.
Wil je hier meer over lezen?
Allen, K. L., McLean, N. J., & Byrne, S. M. (2012). Evaluation of a new measure of mood intolerance, the Tolerance of Mood States Scale (TOMS): Psychometric properties and associations with eating disorder symptoms. Eating behaviors, 13, 326-334. doi:0.1016/j.eatbeh.2012.05.005
Brockmeyer, T., Skunde, M., Wu, M., Bresslein, E., Rudofsky, G., Herzog, W., & Friederich, H.-C. (2014). Difficulties in emotion regulation across the spectrum of eating disorders. Comprehensive Psychiatry, 55, 565-571. doi:10.1016/j.comppsych.2013.12.001
Evers, C., Marijn Stok, F., & de Ridder, D. T. (2010). Feeding your feelings: Emotion regulation strategies and emotional eating. Personality and Social Psychology Bulletin, 36, 792-804. doi:10.1177/0146167210371383
Haynos, A. F., Wang, S. B., & Fruzzetti, A. E. (2018). Restrictive eating is associated with emotion regulation difficulties in a non-clinical sample. Eating disorders, 26, 5-12. doi:0.1080/10640266.2018.1418264
Mallorquí‐Bagué, N., Vintró‐Alcaraz, C., Sánchez, I., Riesco, N., Agüera, Z., Granero, R., . . . Fernández‐Aranda, F. (2018). Emotion regulation as a transdiagnostic feature among eating disorders: Cross‐sectional and longitudinal approach. European Eating Disorders Review, 26, 53-61. doi:10.1002/erv.2570
