Op Internationale Vrouwendag vieren we de kracht, moed en doorzettingsvermogen van vrouwen over de hele wereld. Ooit gingen mensen ervan uitgingen dat wetenschap enkel voor mannen was. Gelukkig weigerden dappere Belgische vrouwen zich daarbij neer te leggen. Zij openden de deuren voor jonge meisjes over de hele wereld.
Isala Van Diest: De eerste vrouwelijke arts van België
Stel je voor: je droomt ervan om dokter te worden, maar alle universiteiten zeggen dat je niet welkom bent omdat je een meisje bent. Wat zou jij doen? Isala Van Diest (1842-1916) liet zich door deze regel niet tegenhouden. Ze reisde naar Zwitserland om geneeskunde te studeren en behaalde haar diploma. Toen ze terugkeerde naar België, werd haar verteld dat haar diploma niet voldoende was. Ze moest extra examens afleggen voordat ze eindelijk in een ziekenhuis mocht werken. In 1884 werd ze de eerste vrouwelijke arts in België en pas in 1890 kregen vrouwen definitief toegang tot het beroep van arts of apotheker.
Marie Popelin: Voorvechtster van vrouwenrechten
Marie Popelin (1846-1913) was de eerste Belgische vrouw die een doctoraat in de rechten behaalde. Toch mocht ze geen advocaat worden omdat ze een vrouw was. Dit inspireerde haar om te strijden voor gelijke rechten. Ze richtte organisaties op die vochten voor vrouwenrechten en legde zo de basis voor de emancipatie van vrouwen in België want vrouwen en mannen horen gelijk behandeld te worden.
Deze twee dappere vrouwen stonden bovendien op het 2-euromuntstuk dat in België in 2011 werd geslagen ter ere van de honderdste verjaardag van de eerste Vrouwendag in ons land.
Emma Leclercq: Pionier in de natuurwetenschappen
Emma Leclercq (1851-1933) had een passie voor wetenschap en wilde onderzoek doen. Ze studeerde natuurwetenschappen aan de universiteit en werd een van de eerste vrouwen die in dit vak een hogere functie kreeg. Ze werkte in Parijs en Gent, maar merkte dat de wetenschappelijke wereld nog niet klaar was voor vrouwen. De eerste meisjes die zich inschreven aan universiteiten kregen te maken met veel kritiek en werden zelfs lastiggevallen. Uiteindelijk koos Emma ervoor om de wetenschap te verlaten en werd ze inspectrice van huishoudscholen in het onderwijs. Een gemiste kans: wie weet welke baanbrekende ontdekkingen ze had kunnen doen.
Irène Van der Bracht: Eerste vrouwelijke hoogleraar in België
Irène Van der Bracht (1891-1941) werkte jarenlang als tijdelijke docent lichamelijke opvoeding aan de Universiteit Gent. Toen ze benoemd wou worden tot hoogleraar, werd haar pad geblokkeerd door collega’s, de beheerder-inspecteur en zelfs de rector. Hoewel haar loon werd aangepast, verdiende ze nog steeds minder dan mannelijke studenten die meteen net begonnen met werken. Dankzij haar vastberadenheid en de steun van de minister van Kunsten en Onderwijs, werd Irène uiteindelijk de eerste vrouwelijke hoogleraar in België. Dat is ondertussen al 100 jaar geleden. Een jubileum dat gevierd mag worden!
Marguerite Lefèvre: de eerste hoogleraar van de KU Leuven
Geograaf Marguerite Lefèvre (1894-1967) moest 35 jaar wachten na de benoeming van Irène Van der Bracht voordat zij zelf hoogleraar werd. Ze voerde jarenlang de taken uit die bij de titel van hoogleraar hoorden, maar kreeg pas in 1960 de erkenning die ze verdiende van de KU Leuven.
Geografen gebruiken kaarten en gegevens om te begrijpen hoe mensen omgaan met hun omgeving en hoe de natuur ons beïnvloedt. Dit komt een beetje overeen met wat je leert in het vak wereldoriëntatie. Maar let op, een geograaf is geen geoloog. Een geoloog onderzoekt de aarde zelf, zoals gesteenten, bergen en vulkanen, en is geïnteresseerd in hoe de aarde is opgebouwd en verandert.
De KU Leuven verwelkomde haar vrouwelijke studenten niet bepaald met open armen. Integendeel: de universiteit opende haar deuren pas een halve eeuw later dan die van Brussel en Gent. De speech van de rector, bisschop Paulin Ladeuze, was ook niet bepaald verwelkomend voor jonge meisjes:
‘Ofschoon de Leuvense Alma Mater niet langer kan weigeren de vrouwen een hogere vorming te geven, hopen wij toch dat ze zich niet in groten getale zouden begeven naar beroepen die niet overeenstemmen met de normale functies die de natuur hen toewijst in de maatschappij.’
Geef nooit op
Deze vrouwen en vele anderen hebben met hun moed en doorzettingsvermogen de weg vrijgemaakt voor toekomstige generaties. Internationale Vrouwendag herinnert ons eraan dat de strijd voor gelijkheid nog steeds gaande is. Leer van het verleden, laat je inspireren en geef nooit op! Wetenschap is er voor iedereen, ongeacht je geslacht. Wie weet ben jij de volgende grote wetenschapper die de wereld verandert.
