1,5 graden-grens is al in zicht

Met het Akkoord van Parijs werd anderhalf jaar geleden afgesproken om de gemiddelde temperatuur van onze planeet niet verder te laten stijgen dan twee graden boven het pre-industriële niveau. De landen die het ondertekenden en vervolgens ratificeerden beloofden ook werk te maken van extra inspanningen om de opwarming te beperken tot anderhalve graad.

Terwijl de Verenigde Staten onder de nieuwe president Trump de beloofde uitvoering van het Parijse akkoord momenteel in vraag stellen, komt een groep Australische wetenschappers met een zorgwekkende voorspelling. Uit een analyse van meteorologische gegevens van de voorbije jaren denken ze te kunnen opmaken dat de zogenaamde interdecadale pacifische oscillatie (IPO) momenteel aan het omkeren is. Deze oscillatie, die zich de voorbije jaren in een negatieve fase bevond, beïnvloedt de temperatuur van het zeewater in de Stille Oceaan en in de zuidelijke en noordelijke randzeeën.

Tijdens de negatieve fase zorgde de oscillatie wellicht voor een dempend effect op de klimaatopwarming – mogelijk verklaart ze het schijnbare uitblijven van verder stijgende temperaturen en van koude winters rond de jaren 2010. Maar de voorbije drie jaar sneuvelde het ene na het andere warmterecord, waardoor de wetenschappers sterk vermoeden dat de IPO in zijn positieve fase is getreden. Daardoor wordt het Pacifische zeewater kouder en de poolwateren warmer – wat een boost zou geven aan het huidige broeikaseffect.

Zelfs al hebben de onderzoekers het bij het verkeerde eind en blijft de IPO de komende jaren nog in haar negatieve fase zitten, dan nog voorspellen ze dat de 1,5 graden-grens al tegen 2031 wordt bereikt – als de wereld geen spectaculaire maatregelen neemt, waaronder niet alleen de afbouw van de koolstofuitstoot maar zelfs het weghalen van CO₂ uit de atmosfeer. Als de oscillatie inderdaad straks in haar positieve fase is beland, zou het klimaat ten vroegste al in 2026 de belangrijke psychologische grens hebben bereikt. Momenteel is het klimaat 0,85 graad warmer dan in de pre-industriële tijd.