Wie aan de Noordpool denkt, denkt aan koude, sneeuw, ijs, ijsberen. Zullen onze kleinkinderen de Noordpool ook nog op die manier kennen? Weerman Bram Verbruggen over het veranderende klimaat in het Noordpoolgebied.
Het Noordpoolgebied bestaat voor het overgrote deel uit water: de Noordelijke IJszee, een zee van water met daarop drijvend zee-ijs. In de winter is dat zee-ijs een meter tot een paar meter dik en strekt het zich uit van het noorden van Rusland en Europa tot het noorden van Canada en Groenland. In de lente en de zomer smelt een deel van dat zee-ijs, waardoor het minder dik wordt (vaak niet dik genoeg meer om op te lopen) en waardoor het een kleinere oppervlakte bedekt.
Dat smelten van het zee-ijs is heel normaal, dat gebeurt elk jaar. Alleen zien we de laatste decennia dat er in de lente en de zomer meer zee-ijs smelt, dan er in de herfst en winter opnieuw bijkomt. De hoeveelheid zee-ijs neemt dus af. Ook het aanwezig landijs in het Noordpoolgebied neemt jaarlijks in sneltempo af. Op Groenland bijvoorbeeld is er een jaarlijks nettoverlies van gemiddeld 277 gigaton (277 000 000 000 000 kilogram).
En het gaat rap. Heel rap. De opwarming van het klimaat laat zich in het Noordpoolgebied sinds de jaren 80 maar liefst tweemaal zo hard voelen als elders in de wereld. Vooral de winters verlopen veel zachter. Zo steeg de gemiddelde temperatuur in de wintermaanden in Alaska bijvoorbeeld met 3 à 4 graden ten opzichte van 50 jaar geleden en neemt het aantal hittegolven toe.
Een verklaring voor de hogere temperaturen en het versneld smelten van Noordpoolijs is te vinden in veranderende stromingen als gevolg van de klimaatproblematiek. Andere windstromingen zorgen voor andere zeestromingen waardoor warmer zeewater naar de Noordpool gestuwd wordt.
De veranderingen zijn ook zelfversterkend. Want wit ijs weerkaatste het zonlicht voor 90 procent waardoor het dus maar weinig opwarmt. Zeewater daarentegen weerkaatst maar 10 procent van het zonlicht en absorbeert dus veel meer warmte. Minder wit ijs op de Noordpool betekent dus minder weerkaatsing en dus een versnelde opwarming.
Wat zijn de mogelijke gevolgen van het versnelde smelten van het ijs op de Noordpool? Wel, er zijn er veel. Poetin ziet het alvast graag gebeuren, hij krijgt ijsvrije zeeroutes. De zeespiegel zal verder stijgen. Vooral het smelten van het dikke landijs, zal merkbaar zijn aan het zeeniveau. De biotoop van de ijsbeer en walvissen zal verder veranderen. Zal er nog plaats zijn voor de ijsbeer?
Een warmere Noordpool zal zorgen voor veranderingen in wind- en zeestromingen. De Noordpool werkt als een airco en zorgt voor afkoeling van warm zeewater en warme lucht. Als die airco uitvalt, zal de opwarming in een stroomversnelling komen, zullen neerslagpatronen veranderen en zal ons weer nog extremer worden.
