Heel wat chimpansees in Europese dierentuinen lijden aan een vitamine D-tekort.
Beeld: Burgers' Zoo
Onze huid maakt vitamine D aan met behulp van de zon. In noordelijke landen of ‘s winters zien we minder zon. Het risico op een vitamine D-tekort neemt dan toe. Het probleem is niet onschuldig. Sommige wetenschappers spreken van een pandemie die wereldwijd een miljard mensen treft.
Vitamine D is onder andere belangrijk voor het goed functioneren van botten en spieren. Een langdurig tekort wordt gelinkt aan allerlei aandoeningen, zoals hartziektes, kanker, auto-immuunziektes en infecties van de luchtwegen.
Tot zover de mens. Er is weinig bekend of het probleem zich ook voordoet bij onze naaste verwanten, de niet-menselijke primaten. Een internationaal team van wetenschappers zette daarom een onderzoek op om de toestand van chimpansees in Europese dierentuinen in kaart te brengen.
Toegang tot buitenlucht
De onderzoekers analyseerden bloedmonsters van ongeveer een vijfde van alle in Europa levende chimpansees, afkomstig van 32 Europese dierentuinen. Ze stelden vast dat veel apen inderdaad een tekort hebben, en dat ze ook lijden aan gelinkte aandoeningen die we kennen van bij de mens. Dieren uit Afrika vertonen die symptomen niet.
Het vitamine D-tekort zou ook een risicofactor kunnen zijn voor de ontwikkeling van een mysterieuze hartziekte genaamd idiopathische myocardiale fibrose. Die treft de Europese chimpansees wel vaker.
De onderzoekers analyseerden de bloedmonsters samen met gedetailleerde informatie over de individuele dieren, hun verzorging en geografische locatie. Chimpansees die onbeperkt toegang hebben tot de buitenlucht hebben hogere vitamine D-niveaus. Dat is zelfs zo voor dieren die in Noord-Europa leven. Zij hebben vaak hogere concentraties dan chimpansees uit Zuid-Europa, die minder vaak buitenkomen.
Net als bij mensen speelt ook een effect van de seizoenen. Heel wat chimpansees bouwen in de zomer te weinig vitamine D-voorraad op om een wintertekort te voorkomen. De bevindingen zullen volgens de onderzoekers worden gebruikt om de verzorging van chimpansees in dierentuinen en opvangcentra te verbeteren.
