Vergeet wat u weet over bergen
19 mei 2015 door Eos-redactieDenkt u bij een berg ook aan een min of meer piramidevormige rotsmassa? Dan hebt u het mis, althans in twee derde van de gevallen.
De onderzoekers analyseerden topografische kaarten in hoge resolutie van bergketens op verschillende continenten. Ze stelden vast dat slechts een derde van de bergen de ‘klassieke’ piramidevorm heeft, waarbij de landoppervlakte geleidelijk afneemt bij toenemende hoogte. De Alpen zijn daarvan een goed voorbeeld.
De meeste bergketens (39 procent) waren ‘diamantvormig’, zoals de Rocky Mountains, waarbij de landoppervlakte toeneemt tot ongeveer halfweg, om dan snel af te nemen. Het Himalayagebergte is ‘zandlopervormig’, net als 23 procent van de onderzochte bergketens: de landoppervlakte neemt eerst toe, dan af, en vervolgens weer toe. Een minderheid van de bergketens (zo’n 6 procent) heeft de vorm van een omgekeerde piramide waarbij de landoppervlakte toeneemt met de hoogte. Dat is bijvoorbeeld het geval bij het Kunlungebergte in China.
Voor wie moeite heeft zich dat voor te stellen, hebben de wetenschappers een tip: stel je een bergketen niet in zijaanzicht maar vanuit vogelperspectief voor. Dat de landoppervlakte bij niet-piramidevormige bergketens toeneemt met de hoogte, komt doordat hun hellingen uitmonden in grote plateaus, waarop dan een volgende helling weer naar een hoger plateau leidt, enzovoort.
Het onderzoek is van belang om de gevolgen van klimaatverandering op planten- en diersoorten in gebergtes in te schatten. Die migreren naar grotere hoogte om aan de hogere temperaturen te ontsnappen. Daarbij neemt de oppervlakte die ze ter beschikking hebben geleidelijk af, was het idee. Maar dat blijkt dus vaak niet te kloppen. (ddc)
