Hoog tijd dat wetenschappers het haaien-DNA van naderbij bekijken.
Hoe ouder een immuunsysteem, hoe geavanceerder haar respons. De afweer van de mens – die we geërfd hebben van onze voorouders de zoogdieren – is best impressionant te noemen maar omdat het van relatief recente makelij is (hooguit een paar tientallen miljoenen jaren oud) kun je er niet té veel van verwachten.
Het immuunsysteem van haaien is bijvoorbeeld meer dan 400 miljoen jaar oud. En tijdens die periode hebben de heersers van de diepzee met vele vijanden – zowel binnenin hun lichaam als via bacteriën van buitenaf – leren afrekenen. Logisch dus dat hun afweer beter op punt staat dan de onze.
Het is bijvoorbeeld bekend dat wonden bij haaien zeer snel genezen. Daarnaast vermoeden zoölogen – maar glashelder bewijs is er niet – dat de beesten ook een veel betere weerstand bezitten tegen kanker. De ziekte waarvoor wij mensen zo bang zijn zou een zeldzaamheid zijn in de haaienwereld.
Amerikaanse wetenschappers hebben nu een stukje haaien-DNA onder de loep genomen, op zoek naar immuungenen die tegenhangers hebben in het menselijke genoom die verbonden zijn met kanker (of de bescherming ertegen). Ze vonden er twee, met de luisterrijke namen Bag1 en legumain. Verrassend genoeg spelen de menselijke varianten van deze twee genen een kwalijke rol in ons lichaam. Bij overexpressie wakkeren ze immers de tumorgroei aan.
De onderzoekers vermoeden dat de genen in kwestie in de loop van de evolutie van de haai gewijzigd zijn in meer vriendelijke exemplaren, waardoor ze kankercellen opruimen in plaats van ze een boost te geven. Als de wetenschap kan achterhalen hoe haaien dat precies voor elkaar hebben gespeeld, kunnen farmacologen ermee aan de slag om nieuwe kankermedicijnen te ontwikkelen. (sst)
Bron: Michael Stanhope, Cornell University, Ithaca, VS in BMC Genomics
