Onbewust ‘horen’ we afstand

Geluid verplaatst zich trager dan licht – dat weten we allemaal dankzij de donder en bliksem. Maar ook zonder het te beseffen gebruiken we dat verschil in snelheid, namelijk wanneer we inschatten hoe ver een object van ons verwijderd is.

Dat ontdekten professor Duje Tadin en zijn collega’s van de University of Rochester (VS). Met een slim experiment achterhaalden ze dat we geluidsvertraging zelfs detecteren wanneer die eigenlijk te kort is om bewust op te merken – namelijk 42 milliseconden of 0,042 seconde.

Tadin en co. deden die ontdekking na een studie met twee experimenten. Daarbij moest een groep proefpersonen inschatten hoe ver 3D-objecten van hen verwijderd waren. Bij het eerste experiment kregen ze twee 3D-objecten te zien. Beide objecten waren vergezeld van een klikgeluidje. De twee voorwerpen stonden op dezelfde afstand opgesteld, maar omdat bij het ene object het geluidje 42 milliseconden later verscheen, en bij het andere object precies tegelijk met het beeld, schatten de proefpersonen dat eerste object toch verder weg.

Bij het tweede experiment moesten de proefpersonen dan weer bepalen of het object van hen weg of naar hen toe bewoog. En alweer: als het vergezellende klikgeluidje 42 milliseconden later verscheen, werd de afstand groter ingeschat – zelfs als het object naar hen toe bewoog.

Zonder het te beseffen zijn we dus vooringenomen als we afstanden inschatten. ‘En die vaststelling verbaasde ons’, aldus onderzoeker Phil Jaekl. ‘De deelnemers konden niet zeggen wanneer het geluid een fractie van een seconde later kwam en wanneer niet, maar toch beïnvloedde het hun perceptie van afstand.’ (adw)