Merkwaardige lichtflits na zes jaar verklaard

27 januari 2015 door Govert Schilling

Een lichtflits die op 21 januari 2009 werd vastgelegd blijkt veroorzaakt te zijn doordat een ster uiteengerukt en verzwolgen werd door een zwart gat.

Een merkwaardige lichtflits die op 21 januari 2009 werd vastgelegd door de robottelescoop ROTSE IIIb op de McDonald-sterrenwacht in Texas blijkt veroorzaakt te zijn doordat een ster uiteengerukt en verzwolgen werd door een zwart gat. Dat schrijven astronomen deze maand in The Astrophysical Journal.

De ROTSE-telescoop fotografeert de sterrenhemel volautomatisch, op zoek naar supernova's of nagloeiers van gammaflitsen. Van de flits die zes jaar geleden werd gefotografeerd (met de bijnaam Dougie, naar een karakter uit South Park) werd aanvankelijk ook aangenomen dat het om zo'n explosief verschijnsel ging.

Vervolgonderzoek wees echter uit dat de meeste standaardscenario's geen goede verklaring geven voor het helderheidsverloop van Dougie. Theoretici kunnen het gedrag wel goed verklaren door aan te nemen dat ROTSE IIIb getuige is geweest van het catastrofale levenseinde van een zonachtige ster, die uiteengerukt en verzwolgen werd door een zwart gat.

De zogeheten accretieschijf van materie die daarbij ontstond rond het zwarte gat werd zo heet dat er als gevolg van stralingsdruk een rem werd gezet op het naasr binnen vallen van meer sterrengas. Anders gezegd: het zwarte gat verslikte zich tijdens zijn schranspartij. Daardoor ontstond een karakteristiek helderheidsverloop.

Het drama speelde zich af in de kern van een sterrenstelsel op ca. 3 miljard lichtjaar afstand van de aarde. De massa van het zwarte gat in de kern van het stelsel wordt door de onderzoekers geschat op 1 miljoen zonsmassa's.