Zijn supernova's goed voor het leven op aarde?

Bij een supernova-explosie - de catastrofale ontploffing van een zware ster die aan het eind van zijn leven is gekomen - worden grote hoeveelheden energierijke straling en elektrisch geladen deeltjes de ruimte in geblazen. Algemeen wordt dan ook aangenomen dat supernova's in de omgeving van zon en aarde een nadelige invloed hebben op het leven op onze planeet; sommige grote uitstervingen in de geologische geschiedenis zouden er mogelijk door verklaard kunnen worden.

Maar volgens een artikel van de Deense natuurkundige Henrik Svensmark in Monthly Notices of the Royal Astronomical Society hebben supernova's juist een positief effect op de biodiversiteit op aarde, mogelijk als gevolg van de plotselinge klimaatveranderingen die ze teweegbrengen. Svensmark deed onderzoek naar de biodiversiteit van mariene ongewervelden in de loop van de afgelopen vijfhonderd miljoen jaar. Die bleek groter te zijn in perioden waarin de continenten uit elkaar bewogen en de zeespiegel relatief hoog was, en juist kleiner toen er één supercontinent was (Pangaea), met een bijbehorende lage zeespiegel.

Svensmark ontdekte echter nog een ander verband: de biodiversiteit was ook hoger in perioden waarin de zon zich tijdens zijn beweging rond het centrum van het Melkwegstelsel min of meer in de buurt van jonge open sterrenhopen bevond. In zulke sterrenhopen vinden veel supernova-explosies plaats. Hoe supernova's precies van invloed zouden kunnen zijn op de biodiversiteit is niet bekend. Wel is duidelijk dat de elektrisch geladen deeltjes die door een supernova worden uitgezonden (galactische kosmische straling) tot een vrij plotselinge temperatuurdaling op aarde kunnen leiden. Volgens Svensmark zou dat ertoe kunnen leiden dat er op aarde een grotere verscheidenheid aan biologische habitats ontstaat, wat weer goed zou kunnen zijn voor de variatie in levensvormen.