Passende borstprotheses, schimmelinfecties bij salamanders, een slimme AI-assistent, populieren als bouwsteen en bacteriën tegen toxisch mijnafval. Deze vijf studenten maken kans op onze Eos-scriptieprijs. Stem nu op jouw favoriet.
Ieder jaar kost het duizenden laatstejaarsstudenten bloed, zweet en tranen om een bachelor- of masterproef te schrijven. Vaak verdwijnen die scripties in een stoffige kast om nooit meer gelezen te worden. De Vlaamse Scriptieprijs wil scripties van dat droevige lot redden, want elk sterk en relevant onderzoek verdient een breder publiek!
Studenten die een scriptie schreven in een exact-wetenschappelijke richting, maken kans op de Eos-prijs. Op deze pagina vind je de vijf genomineerden. Wie schreef volgens jou de beste scriptie? Breng je stem uit in de poll onderaan deze pagina! Stemmen kan tot en met 8 december.
Genomineerden
Een borst die écht past – hoe 3D printen comfort en keuze biedt na borstkanker
Eline De Roo
Universiteit Gent - Master in de industriële wetenschappen
Vrouwen die na borstkanker een borstamputatie moeten ondergaan, kunnen met een uitwendige massieve siliconen borstprothese hun lichaamsymmetrie (en zelfvertrouwen) herstellen. Maar er zijn momenteel alleen standaardvormen en standaardgroottes op de markt. Die houden geen rekening met de persoonlijke lichaamsvormen, noden en voorkeuren van de vrouwen. Ze sluiten slecht aan, zijn ook vaak te zwaar, te warm, zichtbaar onder kleding – kortom: niet aangenaam om dragen. Eline De Roo (industriële wetenschappen en technologie, UGent) ontwikkelde een digitale ontwerptool om borstprotheses op maat van de vrouw te ontwerpen, op basis van professionele 3D-scans en de wensen en ervaringen van de patiënte. De prothese kan bovendien in 3D worden geprint in lichtere materialen, met open, ademende en stevige structuren en patronen.
Salamanders activeren hun genen, doen ze dat om te overleven?
Lars Westerlinck
Universiteit Gent - Master of Science in Biology
De amfibieën worden momenteel bestempeld als de meest bedreigde groep gewervelden op aarde. Door factoren zoals klimaatverandering en verlies van leefgebied gaan veel soorten sterk achteruit. Maar ook ziektes mag je niet onderschatten. Zo speelt, en hou je vast, Batrachochytrium salamandrivorans een belangrijke rol in de achteruitgang van Europese salamanders. Lars Westerlinck (Biologie, Universiteit Gent) onderzocht waarom sommige salamanders een infectie met deze dodelijke schimmel overleven terwijl andere eraan bezwijken. Door de genexpressie in salamanderhuid te analyseren, kon hij zichtbaar maken welke genetische factoren bijdragen aan weerstand tegen of juist gevoeligheid voor de ziekte.
Vaarwel handleidingen: een slimme assistent die over je schouder kijkt en meehelpt
Xander Vanparys
Universiteit Gent - Master in Computer Science Engineering
Iedereen die al eens een IKEA-kast heeft gemonteerd, kent het gevoel: de handleiding lijkt eenvoudig, tot je halverwege niet meer weet welke plank waar hoort. Computerwetenschapper Xander Vanparys (UGent) ontwikkelde tijdens zijn masteronderzoek een AI-assistent die via je smartphone meekijkt terwijl je een taak uitvoert, zoals meubels monteren of medische handelingen oefenen. Het systeem gebruikt artificiële intelligentie die zowel tekst als beelden begrijpt, en geeft 3D-aanwijzingen weer om aan te duiden welke onderdelen je nodig hebt of waar iets moet gebeuren. De AI herkent fouten in realtime en geeft direct feedback, waardoor je niet vastloopt zoals bij handleidingen of instructievideo's. Tests met dagdagelijkse taken, maar ook met complexere scenario's zoals het voorbereiden van een maagonderzoek, toonden aan dat het systeem verrassend goed werkt, zolang de beeldkwaliteit voldoende is. Deze technologie zou experts veel tijd kunnen besparen. De volgende stap? De AI-coach naar een AR-bril brengen zodat gebruikers beide handen vrij hebben.
Van brandhout naar bouwsteen: de onverwachte kracht van populier
Indy Verheyen
HOGENT - Bachelor in de Houttechnologie
Populier is een van de meest voorkomende boomsoorten in het Vlaamse landschap, maar wordt maar beperkt gebruikt in de bouwsector. Vaak wordt gedacht dat het hout van lage kwaliteit is. Ook het gebrek aan wetgeving staat in de weg. Toch oogst Vlaanderen elk jaar zo’n 265.000 kubieke meter populieren, waarvan de helft het land uit verdwijnt. Een groot deel belandt zelfs in Chinese fabrieken, om als palletten terug in te voeren. Het is tijd om dat beeld te kantelen: populier kan meer zijn dan brandhout – het kan uitgroeien tot een volwaardige bouwsteen. Houttechnoloog Indy Verheyen (HOGENT) onderzocht hoe lokaal populierenhout op een praktische en haalbare manier beschikbaar kan worden gesteld als constructiehout voor bouwbedrijven in Vlaanderen. Hij dook in bosinventarisgegevens en data over mechanische eigenschappen en houtstromen. Ook ging hij in gesprek met de sector over de praktische haalbaarheid. Bovendien ontwikkelde hij een prototype dat illustreert hoe de houtsoort kan worden toegepast in modulaire wandsystemen. Het prototype is geen eindpunt, maar een uitnodiging tot verder onderzoek en opschaling. Populier is een haalbaar alternatief dat de ecologische voetafdruk verkleint en de afhankelijkheid van import vermindert.
Van vergif naar potentieel: bacteriën ontsluiten verborgen metalen in toxisch mijnafval
Maria Victoria Pereira da Luz
Universiteit Gent - Master in Sustainable and Innovative Natural Resource Management
Verlaten mijnen in Europa, zoals São Domingos in Portugal, hebben meer dan 25 miljoen m³ afval achtergelaten. Regenwater verandert dit afval in zuur mijnafvoerwater, dat rivieren en bodems vervuilt met arseen, lood en andere schadelijke elementen. Tegelijkertijd importeert Europa grote hoeveelheden metalen zoals mangaan, zink en kobalt; essentieel voor batterijen, windturbines en zonnepanelen. Afhankelijkheid van instabiele leveranciers, zoals de Democratische Republiek Congo voor kobalt, vormt geopolitieke risico’s. Wat als we dit giftige afval konden omvormen tot een binnenlandse bron van kritieke metalen — terwijl we tegelijk de vervuiling opruimen en de druk op natuurlijke hulpbronnen in het Globale Zuiden verlichten? In haar masteronderzoek toont Maria Victoria Pereira da Luz aan hoe bacteriën, ondersteund door slimme statistische methoden, essentiële metalen zoals zink en mangaan kunnen terugwinnen uit giftig mijnafval. Statistische optimalisatie maakt het mogelijk om de ideale omstandigheden te bepalen om mijnafval te behandelen en zo snellere, goedkopere en milieuvriendelijkere processen te ontwerpen. Die aanpak vermindert niet alleen de vervuiling, maar versterkt ook Europa’s toegang tot essentiële grondstoffen voor de groene transitie.
Breng je stem uit via het formulier hieronder. Je kan slechts één keer stemmen.
