Historische figuren in het nieuws: Richard III

Waar moet Richard III herbegraven worden, in Leicester, waar zijn skelet vorig jaar teruggevonden werd, of in York, waar hij opgroeide? Meer dan vijfhonderd jaar na zijn dood zorgt de verguisde Engelse koning nog steeds voor controverse.

In februari maakten wetenschappers van de Universiteit van Leicester bekend dat de stoffelijke resten die vorig jaar werden teruggevonden onder een parkeerterrein in Leicester, zoals verwacht toebehoren aan de vijftiende-eeuwse Engelse koning Richard III. Multidisciplinair onderzoek had tot deze conclusie geleid. Om te beginnen bleek dat het om een man ging die precies dezelfde verwondingen en lichamelijke afwijkingen vertoonde als de Richard III die bekend is uit historische teksten. Ook de datering klopte. En na uitgebreid DNA-onderzoek werden grote overeenkomsten gevonden tussen genetisch materiaal dat op het skelet aanwezig was, en dat van de dichtste nog levende verwant van Richard III, de Canadese meubelmaker Michael Ibsen.

Richard III regeerde van 1483 tot 1485 over Engeland, en werd op 32-jarige leeftijd in de slag bij Bosworth gedood door zijn opvolger Henry VII. Dit betekende meteen ook het eind van de koninklijke dynastie van Plantagenet, en van de Rozenoorlogen, de bloedige strijd om de troon tussen de concurrerende huizen van York en Lancaster. Met Henry VII kwam er voor het eerst een Tudor aan de macht.

Waar Richard III begraven lag, was lang een mysterie. Volgens de overleveringen zou hij min of meer clandestien zijn begraven – hij was namelijk uit de gratie geraakt - door monniken van een franciscanerklooster dat in 1530 werd afgebroken. Dat blijkt nu te kloppen, want de parkeerplaats waar hij gevonden is, is aangelegd op de plaats waar eens het klooster stond.

Richard III ging de geschiedenis in als een gewetenloze tiran, mede omdat zijn opvolger Henry VII en schrijver William Shakespeare hem zo beschreven. Hedendaagse historici zetten vraagtekens bij die al te negatieve beeldvorming. Volgens hen zijn hem allerlei misdaden ten onrechte in de schoenen geschoven.

Het stof in de Britse pers en onder historici is na de identificatie van het skelet nog niet gaan liggen, want nu wordt volop gediscussieerd over zijn nieuwe graf. Vijftien afstammelingen van Richard III, die zich de Plantagenet Alliance noemen, dreigen met een proces tegen het ministerie van Justitie, dat de Universiteit van Leicester de toestemming gaf voor de archeologische opgraving. In die toestemming staat ook gestipuleerd dat de resten moeten worden begraven in Leicester.

De Plantagenet Alliance wil dat hun koninklijke voorvader in York wordt begraven. Hij was de zoon van de hertog van York, groeide op in York en ging voor hij koning werd, door het leven als Richard van York. Zo’n 30.000 mensen tekenden inmiddels een petitie om zijn graf naar York te krijgen. Vorige week onthulde de stad Leicester dan weer ietwat voorbarig het ontwerp voor de tombe van de vorst. Idealiter komt die in de kathedraal van Leicester te staan, aldus de deken en de bisschop van Leicester. Of het nu in Leicester of in York komt, Richard III’s nieuwe rustplaats wordt sowieso een toeristische plekpleister. (aa, kv)