Echolocatie bij blinden vervangt gezichtsvermogen

Niet enkel hongerige vleermuizen doen aan echolocatie. Ook sommige blinden hebben de techniek helemaal onder de knie. Wetenschappers hebben nu ontdekt dat echolocatie een waardige vervanger is voor het verloren gezichtsvermogen.

Sommige blinden hebben een bijzondere manier om toch te kunnen zien. Daarvoor gebruiken ze echolocatie, een techniek die ook vleermuizen kennen. Door met hun tong of vingers klikkende geluiden te maken, kunnen ze de afstand en massa van objecten op hun weg inschatten. Erg handig om botsingen te vermijden tijdens het wandelen. Sommige blinden beheersen de techniek zelfs zo goed dat ze kunnen fietsen.

Onderzoekers hebben nu aangetoond dat echolocatie een volwaardige vervanger is van het zicht. Dezelfde hersengebieden die normaal gezien instaan voor visuele perceptie in normale personen worden ook gebruikt tijdens de echolocatie. Zelfs de grootte, het gewicht, de textuur en de samenstelling van objecten zijn geen geheim voor blinden die aan echolocatie doen.

De wetenschappers van de universiteit van Western Ontario, Canada hebben samen met medewerkers van over de hele wereld onderzocht wat er gebeurt in het brein van deze bijzondere blinden. De onderzoekers namen het klikkende geluid dat de blinden maken op bij verschillende materialen, zoals een deken en een schoolbord. Vervolgens lieten ze het opgenomen geluid horen aan mensen met een gewoon gezichtsvermogen, blinden die geen gebruik maken van echolocatie en blinden die wel aan echolocatie doen. Het brein van de verschillende proefpersonen werd gemonitord met fMRI, om te kijken welke hersengebieden oplichten bij het horen van het geluid.

Wat blijkt? Bij blinden die aan echolocatie doen, licht het PHC-gebied, dat geassocieerd wordt met de perceptie van de omgeving tijdens het kijken, op in het brein. Bij gewone blinden en mensen met een normaal gezichtsvermogen was dat niet zo. Alsof dat nog niet vreemd genoeg is, zijn de blinden die aan echolocatie doen ook beet te nemen met optische illusies. De grootte-gewichtsillusie bijvoorbeeld, die zich voordoet wanneer een object zwaarder lijkt dan het echt is omdat het erg groot is. De wetenschappers onderzochten dit door 2 objecten met hetzelfde gewicht, maar met een verschil in grootte, voor te leggen aan blinden met echolocatie en niet-blinden. Beiden proefpersonen trapten in de val. Echolocatie is dus een waardige vervanger voor het normale gezichtsvermogen. (cg)