Eos Blogs

Etiquette in tijden van corona (over handschoenen en mondmaskers)

We naaien mondmaskers, dragen handschoenen en houden alcoholgel binnen handbereik. Meer dan ooit zijn we ons bewust van onze hygiëne en die van iedereen om ons heen. Maar helpt wat we doen eigenlijk om onze kans op corona te verminderen?

Het leven van een voltijds thuiswerker is best eentonig. De interactie met mensen beperkt zich grotendeels tot die digitale stem aan de telefoon of dat digitale gezicht op je scherm. Het sociale hoogtepunt van de week centreert zich rond het bezoek aan de supermarkt, waar bezoekers zich vaak als ruimtevaarders, volledig ingepakt en afgeschermd van hun omgeving, een weg trachten te banen tussen de rekken en de sociale veiligheidsperimeters door.

Toch valt het op dat net die mensen die eerder nauwgezet hun handschoenen aandeden om alle rechtstreeks contact met het virus te vermijden, even later met diezelfde handschoenen hun gezicht aanraken, hun gsm opnemen of een zakdoek bovenhalen. Op dat moment kan je bijna letterlijk de Steven Van Guchten en Marc Van Ransten van deze wereld een kreet van teleurstelling horen slaken. Maar wat zijn nu de etiquette-regels voor gebruik van handschoenen en mondmaskers?

Er hoeft geen twijfel over te bestaan dat social distancing essentieel is om verspreiding van het virus tegen te gaan. Meer nog, mocht deze eenvoudige regel overal toegepast (kunnen) worden, dan waren mondmaskers volledig overbodig. Op bepaalde plaatsen of in bepaalde beroepen, kan het afstand houden echter niet gegarandeerd worden. Denk maar aan de zorgsector of een bus tijdens de ochtendspits.

Vooral nuttig in de exit-fase

Naarmate weer meer mensen aan het werk gaan of minder strikte regels gelden, zullen we dus net meer nut ondervinden van deze mondmaskers. Wanneer het zover is, zal het van belang zijn om deze ook op een juiste manier te dragen en te reinigen. Wat het dragen betreft, zijn er weinig richtlijnen. Al lijkt het eenvoudige concept, van een masker dat over zowel de mond als de neus past, nog niet volledig doorgedrongen bij een aantal mensen. Menig viroloog of microbioloog pinkt een traantje weg bij het zien van mensen die hun neus nietsvermoedend van onder het masker halen en enkel hun mond als kwetsbaar aanzien.

Mondmaskers zijn oorspronkelijk slechts bedoeld voor eenmalig gebruik. Door de toegenomen vraag en beperkt aanbod kunnen bepaalde maskers echter, uitzonderlijk tijdens deze epidemie, hergebruikt worden. Afhankelijk van het type mondmasker, gelden er andere regels. De beste bescherming wordt geboden door FFP2- of FFP3-maskers. Deze worden best voorbehouden voor het zorgpersoneel dat direct in contact komt met (mogelijke) covid-19-patiënten. Deze maskers kunnen gesteriliseerd worden door stoomsterilisatie, met waterstofperoxide of gammastraling. Het spreekt voor zich dat dit enkel in een ziekenhuis- of laboratoriumsetting mogelijk is.

Het chirurgische masker biedt minder bescherming in vergelijking met de FFP2/3-maskers. De overheid raadt aan deze maskers maximum 8 uur bij te houden en tussen gebruik door te bewaren op een hygiënische, gepersonaliseerde plaats. Zelfgemaakte, stoffen maskers worden niet aanzien als medische maskers. Ze kunnen echter, zeker voor mensen die niet in contact komen met patiënten, dienstdoen. Een groot voordeel van deze maskers is dat ze thuis gedesinfecteerd kunnen worden. Dit kan best door ze dagelijks op hogere temperatuur (minstens 60°C) te wassen. Te weken leggen in Dettol of ethanol kan ook, maar dan moet dit gedurende minstens 30 minuten gebeuren en moet er daarna goed gespoeld worden. Voor elk type masker geldt dat doordacht gebruik en goede hygiëne toegepast horen te worden. Het masker moet steeds op een zuivere plek bewaard worden en mag tijdens gebruik niet aangeraakt worden.

Waar de buitenkant van een mondmasker steeds als besmet moet worden aanzien, geldt hetzelfde voor handschoenen. Eens een voorwerp buiten de privésfeer aangeraakt wordt, moet ervan uitgegaan worden dat de handschoenen besmet zijn met het virus. Vanaf dan is het uiteraard niet de bedoeling om nog items binnen de privésfeer aan te raken.

Het is dus belangrijk te bepalen wat de grenzen zijn van je privésfeer. Waar dat voor bepaalde zaken voor de hand ligt, zoals je gezicht, je zakdoek en je gsm, is dat voor andere zaken minder het geval, denk maar aan je bankkaart, je winkeltas en het stuur van je auto.

Laat ons dieper ingaan op het concrete moment van het bezoek aan de supermarkt. Het sociale hoogtepunt van onze week. We gaan ervan uit dat alles binnen onze privésfeer zuiver is, dus niet besmet met het virus. Dit doordat er geen contact was met de buitenwereld of dat eerder contact reeds ruime tijd geleden plaatsvond. Je parkeert je wagen en stapt uit. Op dat moment trek je je handschoenen aan. Deze zijn tot dan toe nog proper. Je kan er dus met een gerust hart je winkeltas mee vastnemen en je wagen mee sluiten. Echter, vanaf het moment dat je een winkelwagen vastneemt, zijn je handschoenen mogelijks besmet. Je gaat de winkel binnen en zet producten in je kar. Deze producten zijn ook mogelijks besmet.

Op een bepaald moment wil je je gsm of je zakdoek nemen. Wat doe je nu? Beide objecten bevinden zich in je privésfeer, je zou deze namelijk later graag nog zonder handschoenen of zonder meteen naar de gootsteen te lopen, kunnen vastnemen. Op dat moment kan je heel eenvoudig één handschoen uitdoen en je zakdoek of gsm gebruiken. Onderstaande afbeelding legt precies uit hoe dat kan. Belangrijk hierbij is dat de buitenkant van je handschoenen nooit in contact komt met je huid of met de binnenkant van je handschoenen.

Hetzelfde geldt voor het aanraken van andere items binnen je privésfeer, zoals je portefeuille, je kledij en je autosleutels. Heb je beide handen nodig, dan kan je volgens de procedure op onderstaande afbeelding beide handschoenen uitdoen en later weer aandoen.

Je boodschappen zijn gedaan en je loopt terug naar je wagen. Je gebruikt hetzelfde trucje om je wagen te openen. Het inladen van de boodschappen gebeurt nog wel met handschoenen, maar eens dat gedaan is, kan je je handschoenen best, op de juiste manier weer uitdoen. De procedure hiervoor kan je bekijken in onderstaande figuur. Na gebruik, gooi je je handschoenen in een vuilnisemmer.

Op dit moment zijn alle items uit je privésfeer nog zuiver, enkel je aangekochte producten zijn mogelijks besmet. Eens thuis, was je je handen, berg je je producten in je kasten op, en was je nogmaals je handen. Eventuele besmetting van producten verdwijnt na enkele dagen, waarna de producten die je aankocht tot je privésfeer gaan behoren en je deze dus met een gerust hart en zonder handschoenen kan aanraken.

Het is begrijpelijk dat volgende vragen nu de kop opsteken. Kan ik de producten die ik gisteren kocht dan nog niet gebruiken? Moet ik telkens mijn handen wassen als ik deze producten aanraak? Kan ik mijn winkelwaar best ontsmetten als ik thuiskom? In deze context is relativeren van belang. Naast het feit dat contaminatie afneemt met de tijd, is het ook belangrijk te beseffen dat de besmetting afneemt bij meermaals indirect contact.

De figuur hieronder legt dit op een eenvoudige manier uit. Zonder bescherming kan een ziek persoon vele anderen, indirect, besmetten. Door producten aan te raken die deze zieke persoon heeft vastgehad (zoals een winkelwagen, etc.), kan je zelf ook ziek worden. De besmettingsgraad daalt bij meerdere indirecte contacten. Wast er nu een van deze personen zijn handen, dan daalt de besmettingsgraad meteen fors. Resultaat, minder mensen raken besmet. Wordt een product niet meteen aangeraakt door een tweede persoon, maar gaat hier een langere tijd over, zal ook een deel van de virussen op het object afsterven.

Ten slotte kan ook het ontsmetten van materiaal de besmettingsgraad sneller doen dalen. Vandaar dat grootwarenhuizen winkelkarren tussen bezoekers door vaak ontsmetten. Belangrijk hierbij is uiteraard dat het ontsmetten of handen wassen correct gebeurt. Er zijn dus verschillende manieren om de besmettingsgraad van producten te verkleinen. Hoe kleiner de besmettingsgraad van een product dat je vastneemt, hoe kleiner de kans dat je ziek zal worden. Je immuunsysteem kan namelijk een kleine hoeveelheid viruspartikels best aan.

Naast social distancing is de beschermingsmaatregel bij uitstek het wassen van je handen. Na elk contact met items buiten je privésfeer is het grondig wassen van je handen aangeraden. Het gebruik van alcoholgel heeft geen significant voordeel wanneer je water en zeep ter beschikking hebt. Enkel wanneer je ergens bent waar het niet mogelijk is je handen te wassen, kan je gebruik maken van deze alcoholgelen. Zowel bij gebruik van deze ontsmettingsmiddelen als bij het gebruik van water en zeep, is het essentieel om voldoende product te nemen en je handen gedurende enkele minuten te reinigen. Doe je dat niet, dan blijft jouw besmettingsgraad hoger en kan je uiteraard makkelijker ziek worden of anderen besmetten.

Alle veiligheidsmaatregelen zijn dus slechts effectief als ze juist worden uitgevoerd. Je gezond verstand is hierbij onontbeerlijk. Dit gezegd zijnde, wil ik nog een warme oproep doen om de belangrijkste etiquetteregel in deze tijden niet over het hoofd te zien. Laat ons, terwijl we elkaar gekleed als ruimtevaarders proberen te ontwijken tussen de chocolade en ontbijtgranen door, niet vervreemden van elkaar. Van een simpele lach, een eenvoudig knikje of een vluchtige goeiedag, is nog nooit iemand besmet geraakt, laat staan gestorven. Net integendeel.

Voor meer informatie omtrent de veiligheidsmaatregelen tegen het coronavirus, kan je terecht op de volgende sites.

https://www.info-coronavirus.be/nl/

https://epidemio.wiv-isp.be