Lab-in-een-koffer in strijd tegen ebola

De ebola-epidemie in West-Afrika trof meer dan 28.000 mensen, waarvan er ruim 11.000 overleden. Informatie over de identiteit en verspreidingswijze van het virus, verborgen in het genetisch materiaal, kon levens redden. Maar in de helse omstandigheden ter plaatse was het erg moeilijk om goede stalen te nemen, en voor ze in een westers labo geraakten ging heel wat tijd verloren.

Eigenlijk zouden we die virussen ter plaatse moeten kunnen analyseren, vloekten epidemiologen, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan, uiteraard. Maar in Nature legt een internationaal team wetenschappers deze week uit dat het wél kan, met een qua vorm en vereisten eenvoudig maar technologisch heel slim labo dat in enkele grote koffers kan.

Daar zat onder meer een nogal logge PCR-machine in, nodig om genetisch materiaal te vermenigvuldigen tot een analyseerbare hoeveelheid, die het bij gebrek aan betrouwbare elektriciteit vaak liet afweten. Dus zijn de onderzoekers vooral trots op hun machine voor het uitspellen van genen, de MinION.

Die registreert de elektrische stroompjes die ontstaan wanneer strengen genetisch materiaal zich doorheen een piepklein gaatje in een eiwit bewegen en bepaalt zo hun sequentie. De MinION maakt daarbij veel fouten, maar omdat hij zo snel zoveel genetisch materiaal kan lezen gaat het vaak genoeg goed om de fouten te elimineren en het meeste materiaal te reconstrueren.

De toestellen werden tijdens deze epidemie al getest en hielpen onder meer om aan te tonen dat het virus regelmatig de grens tussen Guinée en Sierra Leone overstak. Hopelijk kunnen de koffers een volgende keer helpen om sneller in te grijpen daar waar dat het dringendst is. (tv)