Vorige week overleed een Zuid-Koreaanse man tijdens een onderzoek in een MRI-scanner. Hij werd getroffen door een zuurstoftank die tijdens de scan als een raket naar binnen werd gezogen. Dit soort ongevallen zijn uiterst zeldzaam, maar ze onderstrepen het belang van preventieve veiligheidsmaatregelen.
De zestigjarige man overleed in een Zuid-Koreaans ziekenhuis. De zuurstoftank lag op het ziekenhuisbed waarop hij naar de scanner werd gebracht. Tijdens het onderzoek werd de tank plots en razendsnel naar binnen gezogen.
Het ongelukkige toeval wil dat het ongeval gebeurde precies twintig jaar na het eerste vergelijkbare ongeval in de wereld. Toen overleed de zesjarige Michael Columbini tijdens een onderzoek met een MRI-scanner. Na het ongeval kwam wereldwijd een hele beweging op gang om het gebruik van de scanners veiliger te maken. Ziekenhuispersoneel is intussen heel goed getraind om alles zo veilig mogelijk te laten verlopen. Helaas gebeurde er twintig jaar later toch nog een nieuw ongeval.
De kans op een ongeval is wel uiterst klein. Tot op vandaag zijn er maar drie van dit soort ongevallen bekend. Als je weet dat er elk jaar wereldwijd meer dan 100 miljoen scans gedaan worden, is het duidelijk dat de kans dat dit gebeurt ontzettend klein is.
Twintig jaar na het ongeval van Michael Columbini weten we veel beter wat de risico’s juist zijn, en hoe we deze moeten voorkomen. Gelukkig maar, want MRI (kort voor Magnetic Resonance Imaging) scanners worden steeds meer gebruikt. Dit soort scanners kunnen namelijk heel goede beelden maken van de binnenkant van het menselijk lichaam, zonder daarvoor schadelijke straling te gebruiken.
Tot zestigduizend keer sterker dan het magneetveld van de aarde
Een MRI scanner kan in ons lichaam kijken door gebruik te maken van de magnetische eigenschappen van de waterstofatomen in ons lichaam. Zoals je misschien weet, bestaat een mens voor 70% uit water. Ook in de overige 30% komen deze atomen vaak voor, wat ze ideaal maken om de verschillende weefsels in het lichaam te bestuderen.
Eén van de belangrijkste onderdelen van een MRI scanner is dan ook de magneet. Deze magneet is typisch ongeveer 30.000 tot 60.000 keer sterker dan het magneetveld van de aarde. Doordat deze zo sterk is, gaan alle waterstof atomen in ons lichaam zich volgens het veld van de magneet richten als we in de scanner gaan liggen. Het beeld zelf wordt dan gevormd door deze atomen tijdelijk in een andere richting te duwen en te kijken hoe snel ze zich terug in de richting van het magneetveld richten.
De magneet zorgt niet enkel voor een reactie van de waterstofatomen in het lichaam, maar zorgt ook voor reacties in andere materialen. Vooral ferromagnetische materialen zoals ijzer reageren heel sterk op zo een magneet.
Dit soort materialen reageert zo sterk dat ze zelf magnetiseren en zich beginnen voordoen als een magneet. Net zoals de magneten op de koelkast, zal deze nieuwe magneet dan ook aangetrokken worden door de magneet van de scanner en zich misschien zelfs beginnen verplaatsen.
Naarmate dat het voorwerp dichter komt, wordt de aantrekking alleen maar groter waardoor voorwerpen tot in de scanner getild kunnen worden. Dit fenomeen wordt het rakket- of projectiel effect genoemd.
Belangrijk om te weten is dat de magneet zelf eigenlijk altijd aan staat, zelfs als er nog geen patiënt in de scanner ligt. Dat zorgt soms voor verrassingen. Zo zijn er bijvoorbeeld poetshulpen of techniekers geweest die onwetend de ruimte van de scanner binnenreden met materiaal.
Voor ze het goed en wel beseften, werd het materiaal dat ze bij hadden dan uit hun handen getrokken richting de scanner. Wat ongemakkelijk om dan de hulp te moeten vragen van verschillende volwassenen om samen te proberen het materiaal terug uit de kamer te krijgen. Geloof me, dit is niet zo eenvoudig!
Om dit soort voorvallen te voorkomen, wordt de omgeving rond een scanner goed beveiligd. Enkel materiaal dat speciaal ontworpen is voor gebruik in de MRI scanner en daar ook uitvoerig voor getest is, mag de ruimte binnen.
Daarnaast wordt het ziekenhuispersoneel dat rond de scanners werkt goed opgeleid om alles veilig te laten verlopen, en zijn er heel wat procedures die ervoor zorgen dat de risico’s zoveel mogelijk verkleind worden.
Als je zelf al eens een scan hebt moeten ondergaan, herinner je je vast nog wel de vragenlijst die je vooraf hebt moeten invullen. En dat je al je kleren hebt moeten uitdoen voor de scan. Dit zijn maar een paar voorbeelden van de voorzorgen die nu genomen worden.
Er is dus geen enkele reden om je zorgen te maken na het lezen van dit jammere voorval in Zuid-Korea. Tal van procedures en maatregelen zorgen ervoor dat alles veilig kan verlopen. Volgende keer als je zelf onder de MRI scanner moet, kan je dus zonder kopzorgen naar het ziekenhuis vertrekken.
