Testosteron als toetssteen in de sport

De Wereldatletiekbond scherpt opnieuw de testosterongrenzen aan voor vrouwelijke topsporters. Atleten diskwalificeren op basis van hun natuurlijke testosteronspiegel is een van de laatste wettelijke vormen van discriminatie in de sport, schrijft neurowetenschapper Grace Huckins.

Openingsbeeld: De Zuid-Afrikaanse Caster Semenya tijdens de 400 meter op de Memorial Van Damme in 2016. © Nicolas Lambert / Belga

Transvrouwen mogen vanaf 31 maart niet langer deelnemen aan wedstrijden van de atletiekfederatie van World Athletics. Dat maakte de wereldatletiekbond gisteren bekend. Het gaat om atleten die als jongen door hun puberteit zijn gegaan. 

De organisatie scherpte ook de regels aan voor vrouwen met verschillen in geslachtsontwikkeling (vrouwen met XY-chromosomen in plaats van XX-chromosomen). Om aan internationale wedstrijden te kunnen deelnemen, moeten zij vanaf april minstens twee jaar onder de limiet blijven van 2,5 nanomol testosteron per liter bloed. Momenteel is dat nog 5 nanomol. De nieuwe regel is van toepassing op alle afstanden – de huidige norm geldt enkel voor afstanden tussen de 400 en 1.500 meter. 

Die laatste beslissing dreigt de ambities van atletes als Christine Mboma en Caster Semenya verder te fnuiken. De Zuid-Afrikaanse Semenya won in 2016 Olympisch goud op de 800 meter en is een heldin in haar thuisland. Vijf jaar later kon ze op de Spelen in Tokio niet langer deelnemen op die afstand vanwege de testosteronnorm. 

In de loop van de moderne atletiekgeschiedenis zijn de regels over wie telt als ‘echte vrouw’ wel vaker verschoven. Atleten diskwalificeren op basis van hun natuurlijke testosteronspiegel is een van de laatste wettelijke vormen van discriminatie in de sport.

De Namibische Christine Mboma won zilver op de Spelen in Tokio voor de 200 meter. Aan langere afstanden mocht ze niet deelnemen

Waar ligt de grens tussen man en vrouw?

In de Special Sportwetenschap van Eos Wetenschap gaat neurowetenschapper Grace Huckins (Stanford University) dieper in op deze problematiek. Huckins onderzoekt hoe sociale categorieën als ‘vrouw’ en ‘man’ worden omlijnd. Wetenschappers proberen al een eeuwigheid de biologische basis van sekse en gender te doorgronden, maar welke theorie ze ook aanvoeren, de natuur kleurt nooit helemaal binnen de lijntjes.