‘In vitro-lever’ komt stapje dichterbij

Voor mensen met een ernstige leverziekte is er zelden goed nieuws. Het aantal beschikbare levers van overleden donoren is immers beperkt. Bovendien bestaat er voor de lever geen medisch apparaat dat – zoals bij nierfalen – de vitale functies van het orgaan een tijdlang kan overnemen.

Daarom wordt volop gezocht naar manieren om levers te ‘kweken’ in het lab. Niet uit embryo’s van dieren of mensen – dat zou immers grote problemen opleveren op het vlak van ethiek, maar zeker ook van afstoting – maar uit lichaamseigen cellen van de patient. Celbiologen kunnen immers tegenwoordig simpele huidcellen ‘herprogrammeren’ tot pluripotente stamcellen, die vervolgens weer kunnen uitgroeien tot levercellen.

Maar een petrischaaltje met wat levercellen is natuurlijk niet hetzelfde als een functionele lever. Er zijn ook bloedvaten nodig en ‘tussenweefsel’ dat voor de orgaanstructuur zorgt – daarbij moet wel worden vermeld dat een klein stukje lever transplanteren vaak al voldoende is, want in tegenstelling tot andere organen groeit de lever verder in het lichaam.

Een team van Amerikaanse celbiologen heeft nu uit muizenembryo’s een ‘blauwdruk’ weten te reconstrueren die toont hoe de lever zich precies vormt tijdens onze prille ontwikkeling als embryo en foetus.

De onderzoekers brachten in kaart hoe de verschillende soorten cellen in de embryonale lever met elkaar communiceren en hoe de genexpressie verloopt. Wat betreft dat laatste ontdekten ze en cruciale signaalfunctie die ervoor zorgt dat bloedvatcellen en levercellen zich op het juiste moment ontwikkelen.

De weg naar in vitro gekweekte levers is wellicht nog lang, maar het onderzoek toont aan dat er geen fundamentele hindernissen zijn om ooit tot een transplanteerbare lever te komen in het lab.