Wie in het bos gaat wandelen, moet al maanden door het slijk ploeteren. Zal de overvloedige regen gevolgen hebben voor de natuur? Botanicus Wouter Van Landuyt van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) maakt zich voorlopig geen zorgen. ‘Natte winters zijn de normale gang van zaken.’
Onze natuur heeft natte winters nodig om de watervoorraad in bodem aan te vullen. Wouter Van Landuyt: ‘Als het straks warmer wordt en de planten ook met hun bladeren water verdampen, dan zal het grondwaterpeil vanzelf terug zakken. Dat het nu zoveel regent is eigenlijk een goede zaak voor de bomen en planten in de natuur. De meeste bomen kunnen een korte verhoging van de grondwaterstanden ook aan. Voor een aantal soortengroepen, zoals mossen bijvoorbeeld, is het zelfs een zeer gunstige situatie.’
Gunstig? En wij maar ploeteren in het slijk…
‘Dat is vanuit menselijk oogpunt bekeken. Vooral wij beleven de overvloedige regen als overlast. Gebieden die van nature in de winter makkelijk overstromen, staan nu onder water. Als daar huizen zijn gebouwd of akkers aangelegd, dan ervaren we dat nu inderdaad als problematisch.’
Kan het dan nooit te veel regenen voor de natuur?
‘Toch wel. Als het extreem veel regent op korte tijd, of uitzonderlijk veel voor de tijd van het jaar, dan kan de natuur het wel moeilijk krijgen. We hebben dat gezien bij de waterbom die in juli 2021 boven Wallonië viel. Toen regende het extreem veel op korte tijd, midden in de zomer wanneer de planten in bloei staan. Die waterbom had ook gevolgen in de Demervallei. Ik ben ter hoogte van Diest ter plaatse gaan kijken. Dat zag er catastrofaal uit. Een natuurgebied bleef twee weken lang bedekt onder een laag van twee meter troebel water. De gevolgen waren groot, maar een jaar later leek de natuur al hersteld. Dat was ook veel regen, maar een andere situatie dan wat we nu meemaken.’
Toch is het volgens Van Landuyt mogelijk dat enkele planten het moeilijk zullen krijgen door deze langdurig natte periode, maar dat ligt meer aan de recente droge voorjaren dan aan het huidige natte voorjaar.
‘Voor sommige planten is het de finale druppel. Vorig voorjaar was het ook nat, maar daarvoor kenden we meerdere abnormaal droge lentes. Als ik nu bijvoorbeeld planteninventarisaties ga doen, dan zal alles nog fris groen staan. Twee jaar geleden waren half mei al zowat alle planten verdord. Door die droogte zijn plantenpopulaties op sommige plaatsen sterk gekrompen, en hebben ze zich “teruggetrokken” op de plaatsen waar ze wel nog voldoende water konden vinden, de natste plaatsen dus. Als het dan nu veel regent, dan zitten die planten in de val en kunnen ze verdrinken. Maar ze zijn dus vooral kwetsbaar geworden door de abnormaal droge lentes van de voorbije jaren.’
Wat als het blijft regenen?
‘Ik maak me geen zorgen op dit moment. Met de nadruk op: dit moment. Het probleem met vragen zoals deze is dat ze altijd gesteld worden op het moment dat het zeer droog of zeer nat is. Eigenlijk kunnen we nu geen conclusies trekken, daarvoor is onderzoek over langere tijd nodig. Ik zal veel zinnigere antwoorden kunnen geven als je me dezelfde vragen over twee of drie jaar zou stellen. Pas dan zullen we echt weten wat het effect van het huidige natte voorjaar is geweest.’
