Waarom duwen wetenschappers krokodillen in een MRI-scanner om hen vervolgens naar klassieke muziek te laten luisteren?
Krokodillen kunnen klassieke muziek onderscheiden van willekeurige geluiden. Dat zagen hersenwetenschappers van de Ruhr-Universität in het Duitse Bochum op hersenscans van krokodillen die naar het Brandenburg Concerto No. 4 van Johann Sebastian Bach luisterden. Of ze er ook van genoten? Eerst meer over het onderzoek zelf.
Om muziek van willekeurige geluiden te onderscheiden, moet een brein complexe patronen kunnen herkennen. Dat is niet zo vanzelfsprekend. Van vogels en zoogdieren wisten we al dat ze het kunnen. Van krokodillen nog niet. Krokodillen zijn oud, zo’n tweehonderd miljoen jaar ouder dan klassieke muziek. Al die tijd evolueerden ze amper. Door hun reptielenbrein te bestuderen, kun je achterhalen hoe oud bepaalde herseneigenschappen zijn, zoals het herkennen van complexe patronen. Dankzij dit onderzoek weten we nu dat die vaardigheid heel oud is, en dat alle gewervelde dieren erover beschikken.
Daarmee is de belangrijkste vraag voor de fantastische wetenschap nog niet opgelost. Dieren herkennen onze muziek, maar waarderen ze die ook? Zoals zo vaak is de wetenschap verdeeld. Een Brits onderzoek toonde in 2001 aan dat koeien die naar klassieke muziek luisteren meer melk geven. Is dat blijk van waardering? De meeste andere studies ontkennen dat. Dieren appreciëren onze muziek niet. Ratten negeren Mozart, blijkt uit Japans onderzoek. De chimpansees in de dierentuin van Edinburgh voelen niets voor Mozart, Beethoven, Adele of Justin Bieber.
Veel dieren herkennen onze muziek, maar waarderen ze die ook?
Psychologieprofessor Charles Snowdon van de University of Maryland is het daar niet mee eens. Volgens hem vertrekken de studies vanuit een foutieve aanname. Ratten negeren sowieso geluiden onder 4.000 hertz. Zo goed als alle menselijke muziek is voor hen daarom irrelevant. Bovendien beschouwen onderzoekers klassiek onterecht als universele muziek. Onze muziek is niet de muziek van ratten en apen.
Snowdon componeerde daarom muziek met aangepaste toonhoogte en klankkleur en een geschikter tempo (beluister zijn muziek hieronder). Zo communiceren katten een octaaf hoger dan mensen, en verkiezen ze geluiden met het tempo waarmee ze spinnen. De psycholoog speelde zijn muziek af in de huizen van 47 katteneigenaars en observeerde het gedrag van hun dieren. Hij herhaalde zijn experiment met klassieke muziek.
Zoals verwacht reageerden de katten veel sneller en positiever op de kattenmuziek. Ze stapten af op de speakers en gaven die kopjes. De katten reageerden trouwens zeer traag, gemiddeld pas na twee minuten. De meeste poezeloezen sliepen bij aanvang van het experiment, en namen uitgebreid hun tijd om te ontwaken. Snowdon herhaalde zijn experiment met apen, en kwam tot een soortgelijke conclusie. Muziek die aansloot bij kalmerende kreten zorgde voor rust, muziek gebaseerd op de eigenschappen van waarschuwingskreten maakte hen nerveus.
Krokpop bestaat nog niet. Of krokodillen muziek waarderen, blijft voorlopig een raadsel. Is er een componist in de zaal die de wetenschap wil helpen?
