Zelfmoordaanslag met giftige rugzak

Mensen sturen jonge mannen naar het slagveld, mieren oude vrouwen, schreef de beroemde bioloog E.O. Wilson. Het is immers bekend dat het in insectenmaatschappijen vaak oude werksters zijn die de verdediging van de kolonie op zich nemen. Een internationaal team wetenschappers vond daarvan een opmerkelijk voorbeeld bij de termiet Neocapritermes taracua.

Bij sommige werkers bevinden zich op de rug, ter hoogte van de overgang tussen borststuk en achterlijf, een paar donkerblauwe uitstulpingen. Het zijn eiwitkristallen die worden afgescheiden door speciale klieren en bewaard in een extern zakje. De uitstulpingen variëren in grootte en ontbreken bij sommige dieren helemaal.

Bij conflicten met andere termieten, scheurt de lichaamswand van de 'blauwe' werkers en komt er een druppel giftige vloeistof vrij. Die giftigheid is het resultaat van een chemische reactie tussen het eiwitkristal en een stof die de speekselklieren tijdens het openbarsten afscheiden. De onderzoekers stelden vast dat naarmate werkers ouder werden en hun kaken botter werden, hun 'rugzakjes' groeiden, in voorbereiding op een laatste strijd. (ddc)