‘Wat is hier zo artistiek aan? Een kind kan dit ook maken!’ Menig ‘kunstscepticus’ zal dat gedacht hebben bij het zien van abstract expressionistische schilderijen, zoals die van Jackson Pollock. Is zijn werk echt kinderspel?
Dat onderzocht een internationaal team van natuurkundigen en psychologen. Zij zetten achttien kinderen van vier tot zes jaar en 34 volwassenen aan het werk met action painting. Daarbij giet, druppelt, gooit of spat de kunstenaar verdunde acrylverf op een oppervlak om unieke, abstracte patronen te creëren – een techniek die het werk van Pollock kenmerkt.
De gemaakte schilderijen werden geanalyseerd door de complexiteit van de lijnen en de hoeveelheid witruimte tussen die lijnen onder de loep te nemen. Uit die analyse kwam een duidelijk verschil naar voren: de kinderen maakten minder fijne structuren met relatief veel witruimte, terwijl de volwassenen de doeken meer opvulden. Dat zou volgens de onderzoekers kunnen liggen aan de balans van de jonge kinderen. Die zou nog onderontwikkeld zijn, waardoor ze meer moeite moeten doen om rechtop te blijven staan en minder complexe schilderwerken kunnen maken.
Dezelfde analyse werd losgelaten op Jackson Pollocks Number 14. Wat bleek? Pollocks manier van action painting situeert zich ergens tussen de uitvoering van de kinderen en de volwassenen eerder in het onderzoek. Die conclusie komt overeen met de vermeende evenwichtsproblemen en het verlies van behendigheid van de kunstenaar, die volgens kunsthistoricus en Pollock-expert Francis O’Connor het gevolg zijn van een navelstrengomstrengeling tijdens zijn geboorte.
Als laatste stap legden de onderzoekers de eerder gemaakte schilderijen voor aan een panel van negentig toeschouwers. Zij moesten aangeven in welke mate ze het aangenaam vonden om naar de schilderijen te kijken. Over het algemeen vielen de meer ‘kinderlijke’ werken met veel witruimte en minder complexiteit het meest in de smaak – kenmerken die dus ook in Pollocks werk terug te vinden zijn.
