Korte telomeren, korte lontjes

Mannen met korte telomeren – wat wijst op verouderde cellen – kunnen minder goed om met stress en raken snel geagiteerd.

Telomeren zijn de uiteinden aan weerszijden van onze chromosomen. Telkens als een cel deelt, worden die telomeren korter, tot ze ‘op’ raken en de cel ter dood is veroordeeld. Al kan het enzym telomerase er wel voor zorgen dat de telomeren weer wat langer worden. Korte telomeren worden in verband gebracht met versnelde veroudering en een hoger risico op ouderdomsziektes.

Oudere mannen met korte telomeren en een hoge activiteit van telomerase – personen met een grote celstress, dus – blijken minder goed te herstellen van acute stress en ze zijn ook pessimistischer en vijandiger ingesteld dan mannen met minder telomerase en/of langere telomeren. Dat concluderen Andrew Steptoe (University College London) en zijn onderzoeksteam na een studie bij 333 mannen en vrouwen tussen 54 en 76 jaar.

De proefpersonen moesten stresserende taken uitvoeren, waardoor hun hartslag en bloeddruk de hoogte in gingen, net als het stresshormoon cortisol in hun speeksel. Ruim een uur later waren de waarden daarvan opnieuw normaal. Maar bij de mannen met grote celstress was dat niet zo voor de systolische bloeddruk (bovendruk) en voor hun hartritme. En tijdens de stresserende taak bleven hun diastolische bloeddruk (onderdruk), hartslag en hun cortisolniveau lager dan bij de anderen. ‘Deze verminderde reacties op stress kunnen betekenen dat zij er minder goed in slagen hun lichamelijke beschermingsmaatregelen in te zetten’, schrijven de onderzoekers in hun paper in PNAS. Een bijkomende bevraging wees ook uit dat deze mannen minder steun uit hun omgeving ervaren, minder optimistisch en vijandiger in het leven staan dan de andere proefpersonen.

'Onze studie suggereert dat celgezondheid, DNA-gezondheid en mentale gezondheid gelinkt zijn', meent Steptoe. Bij de vrouwelijke proefpersonen tekenden de onderzoekers geen verschillen op in de reactie op stress. Een verklaring daarvoor hebben ze niet, al zien ze wel een rol weggelegd voor testosteron. Ze nuanceren ten slotte dat hun bevindingen enkel gelden voor acute stress. Vervolgonderzoek moet uitwijzen of ook chronische stress gelinkt is met kortere telomeren en een negatieve levensvisie. (lg)