We moesten soms maar naar elkaar kijken of we proestten het al uit. Een tijdlang was hij een vaste gast bij ons aan tafel: de slappe lach.
Ongecontroleerd rolde hij naar buiten, de tranen sprongen in onze ogen. Drie pubermeisjes bij het avondeten. Ik kan me voorstellen dat mijn ouders elkaar een blik van verstandhouding toewierpen als mijn zussen en ik weer eens in een lachkramp schoten. Waarom we lachten, kan ik me niet meer herinneren. Waarschijnlijk om niks.
Giechelen hoort evenzeer bij de puberteit als woede-uitbarstingen, tomeloos verdriet en puistjes. De hersenen zijn volop aan het rijpen. De gebieden verantwoordelijk voor de controle en het remmen van emoties en gedrag hinken daarbij wat achterop. Alles komt er heftiger uit.
Giechelen doe ik vandaag nog nauwelijks. De slappe lach overvalt me nog af en toe. ‘Gewoon’ lachen doe ik dagelijks en meermaals. Net als elk mens. Zelfs als we uitermate saaie gesprekken moeten voeren, lachen we gemiddeld nog zo’n zeven keer in tien minuten, zo blijkt uit onderzoek.
Er is één constante: lachen doen we nagenoeg altijd in gezelschap. Het is de sociale lijm tussen mensen, vertelt de wetenschap ons. Bowlers die een strike gooien, lachen pas als ze zich omdraaien naar hun medespelers.
Baby’s lachen al voor ze kunnen praten. Dat is waarschijnlijk geen toeval. Met een lach geven ze aan dat ze een ander aardig vinden, dat ze willen spelen, dat ze zich fijn en veilig voelen. Een lach vertelt beter wat je van iemand vindt dan woorden. Een mechanisme dat onze voorouders van pas moet zijn gekomen voordat taal ontstond.
Lachen is dus een vorm van communicatie die in se weinig met grappen te maken heeft. We lachen veel vaker om andere dingen dan om een goede mop. Terwijl we iemand begroeten, bij het uitspreken van banale zinnen als ‘Ik neem nog een kop koffie’ of simpelweg omdat een ander lacht.
Hoewel het om een essentiële vaardigheid van ons mensen gaat, gebeurt er weinig wetenschappelijk onderzoek naar lachen. Tijd om het tij te keren. In een stevig dossier in het nieuwste nummer van Psyche&Brein nemen we lachen onder de loep.
Hebt u zelf giechelende pubers in huis of in de klas? Daar valt weinig aan te doen. Bedenk maar dat ze intussen stevige banden smeden die hen door hun moeilijke tienerjaren zullen loodsen.
