Vuil trekt vuil aan

Als de stad minder vaak zwerfvuil ophaalt, gaan de bewoners nog meer dumpen. Dat bewijst een experiment in Rotterdam.

Wat als sensibilisering, fikse boetes en gratis ophaling aan huis na één telefoontje niet helpen tegen zwerfvuil? Minder schoonmaken, dacht de stad Rotterdam. Dan leren de bewoners dat de stad niet zomaar alles wat ze laten vallen achter hun rug opruimt, maar dat ze zelf verantwoordelijk zijn, was de redenering. Maar een experiment waarbij de zwerfvuilopruiming drie maanden lang op een laag pitje draaide, pakte helemaal anders uit. De kans dat er afval gedumpt zou worden, nam met maar liefst 75 procent toe.

Het experiment, uitgevoerd door Erasmus Universiteit Rotterdam en Universiteit Tilburg, vond plaats in een wijk in het stadsdeel Charlois. De wijk, met zo’n 8.000 gezinnen, werd opgesplitst in twee delen, die ongeveer evenveel last hadden van zwerfvuil. Het ging daarbij om zakken huisafval en grotere afdankers zoals meubels die naast de ondergrondse afvalcontainers op straat werden achtergelaten. Naast een veertigtal containers ruimt de stad normaal gezien ook dagelijks, of zelfs twee keer per dag, alle zwerfvuil op.

Nu werd dat in het ene deel van de wijk drie maanden lang teruggeschroefd naar twee à drie keer per week. In het andere deel veranderde er niets. Terwijl daar de hoeveelheid zwerfvuil nagenoeg hetzelfde bleef, steeg dat in de ‘behandelde’ straten drastisch. Ook een maand nadat het experiment was stopgezet, bleven de bewoners overigens meer vuilnis dumpen dan voorheen.

Slechte gewoontes kweken is makkelijker dan ze weer afleren, menen de onderzoekers, en vuil trekt vuil aan. Ze opperen dat mensen die veel afval zien liggen, de indruk kunnen krijgen dat dumping is toegestaan, of dat het risico op een boete miniem is. Robert Dur en Ben Vollaard publiceerden hun studie in het vakblad Environment and Behavior. (lg)