'Linkshandig' magneetveld vormt mogelijk oplossing voor antimaterie-raadsel

18 mei 2015 door Govert Schilling

Waarom komt er in ons heelal (vrijwel) uitsluitend 'gewone' materie voor en geen antimaterie? De ontdekking van een 'linskhandig' magneetveld in het heelal vormt mogelijk een aanzet tot de oplossing.

In waarnemingen van de Amerikaanse gamma-ruimtetelescoop Fermi zijn aanwijzingen gevonden voor het bestaan van een 'linskhandig' magneetveld in het heelal. De ontdekking vormt mogelijk een aanzet tot de oplossing van het raadsel van de antimaterie: waarom komt er in ons heelal (vrijwel) uitsluitend 'gewone' materie voor en geen antimaterie?

Kort na de oerknal moeten er gelijke hoeveelheden materie en antimaterie zijn ontstaan (antimaterie bestaat uit deeltjes waarvan enkele eigenschappen, zoals elektrische lading, tegenovergesteld zijn aan die van de 'gewone' deeltjes). Op de een of andere manier is er een klein overschot aan 'gewone' materie ontstaan, waaruit alle sterrenstelsels, sterren en planeten zijn opgebouwd. Maar hoe dat overschot is ontstaan, weten fysici niet met zekerheid.

Sommige theorieën die dit raadsel proberen te verklaren (onder andere via de invloed van het Higgs-deeltje), voorspellen dat de kosmos gevuld is met een magnetisch veld. Afhankelijk van het moment waarop de antimaterie-asymmetrie zich manifesteerde, zou dat magnetisch veld 'linkshandig' of 'rechtshandig' georiënteerd zijn.

Energierijke gammastraling uit het heelal wordt beïnvloed door magnetische velden, en als er sprake is van zo'n veld, moeten er spiraalvormige patronen zichtbaar zijn in de verdeling van gammafotonen met verschillende energieën. Volgens een analyse van de meetgegevens van de ruimtetelescoop Fermi, uitgevoerd door een team onder leiding van Tanmay Vachaspati van Arizona State University, lijken zulke spiraalvormige patronen inderdaad aanwezig te zijn, en blijken de 'linkshandige' patronen de overhand te hebben.

Het bestaan van een universeel kosmisch magneetveld kan ook van invloed zijn geweest op het ontstaan van de eerste sterren en sterrenstelsels. De nieuwe resultaten zijn gepubliceerd in Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.