Marskrater is wellicht een oude supervulkaan

Amerikaanse wetenschappers denken een oude supervulkaan te hebben gevonden op de planeet Mars. De vulkaan is tot nu toe aangezien voor een inslagkrater.

Het gaat om de structuur Eden Patera, een bijna twee kilometer diep bekken van 85 bij 55 kilometer. Deze ligt in een sterk geërodeerd gebied dat bezaaid is met inslagkraters. Maar uit nadere inspectie blijkt dat Eden Patera geen verhoogde rand heeft, zoals gebruikelijk is voor een inslagkrater. Ook is er rond de structuur geen puinlaag te zien van materiaal dat bij een inslag is opgeworpen.

In plaats daarvan vertoont Eden Patera juist een aantal kenmerken van vulkanisme. Zo loopt de binnenrand van de structuur trapsgewijs omlaag, wat karakteristiek is voor een lavameer dat langzaam is leeggelopen. Bovendien is het bekken omringd door breuken en dalen die kunnen zijn ontstaan door ondergrondse verzakkingen.

Anders dan de al bekende supervulkanen op Mars, zoals de schildvulkaan Olympus Mons, torent Eden Patera niet hoog boven zijn omgeving uit. Dat wijst erop dat de vulkaan niet de kans heeft gehad om, door de uitstroom van lava, geleidelijk een berg op de bouwen.

Volgens de wetenschappers zou Eden Patera zijn ontstaan toen Mars nog heel jong was. Door het snelle opstijgen van een grote hoeveelheid magma door de nog dunne planeetkorst zou zich een grote hoeveelheid gas onder het oppervlak hebben opgehoopt. Dat leidde tot een kolossale explosie waarbij grote hoeveelheden as en ander vulkanisch materiaal werden weggeblazen. Daarna zou de vulkaan als een plumpudding in elkaar zijn gezakt.

In de omgeving van Eden Patera zijn nog meer potentiële supervulkanen ontdekt. En ook onze planeet heeft dergelijk vulkanisme gekend, bijvoorbeeld op de plek van het huidige Yellowstone National Park in de VS en het Tobameer in Indonesië.